Τεχνηέντως πολιτικές –και όπως φαίνεται όχι νομικές– αποδεικνύονται οι δεσμεύσεις του πρωθυπουργού ως προς την τεκνοποίηση για ομόφυλα ζευγάρια μέσω παρένθετης μητρότητας, καθώς θα μπορούν να εγγράφονται στο μητρώο του ελληνικού ληξιαρχείου τα τέκνα που θα έχουν μοναδικό γονέα έναν άντρα.
Δημιουργείται νομολογιακό προηγούμενο από αυτή τη μοναδική απόφαση ελληνικού δικαστηρίου με την οποία νομιμοποιείται εμμέσως η τεκνοποίηση για άντρες μέσω παρένθετης μητρότητας. Επιπλέον, στο άρθρο 10 του νομοσχεδίου η ελληνική κυβέρνηση εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζει την απόφαση.
Εύλογα εγείρεται το πολιτικό ερώτημα εάν η στάση της κυβέρνησης απέναντι στους ίδιους τους βουλευτές της ήταν κάπως υποκριτική. Ουσιαστικά από τη μια προσπαθεί να αποφύγει ένα ντόμινο γαλάζιων παραιτήσεων και το αντικειμενικό πολιτικό κόστους που αυτές συνεπάγονται, ενώ από την άλλη φέρνει πλαγίως στη Βουλή την αναγνώριση της παρένθετης τεκνοποίησης και για τους άντρες. Και αυτό γιατί τα περί «απαγόρευσης» της απόκτησης τέκνου από άντρα μέσω παρένθετης διαδικασίας έχουν νομικά κενά, καθώς καταπέφτει σε πρόσφατη απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών του Σεπτεμβρίου 2023.
Σύμφωνα με αυτή την απόφαση, το ελληνικό κράτος δεν μπορεί να αρνηθεί να καταχωρήσει στο ληξιαρχείο τέκνο με μόνο γονέα τον πατέρα (δηλαδή χωρίς να υπάρχει μητέρα) και το οποίο ήρθε στη ζωή με διαδικασία παρένθετης μητρότητας. Δημιουργείται δεδικασμένο και έτσι ένας άντρας δεν αποκλείεται να αποκτήσει τέκνο με παρένθετη τεκνοποίηση, εφόσον η διαδικασία πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό.
Το ελληνικό δικαστήριο αφήνει παράθυρο και για άλλες περιπτώσεις, δηλαδή όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί χωρίς να υπάρχει μητέρα
Ομοίως, δε το κυβερνητικό νομοσχέδιο ( άρθρο 10), σε αντίθεση με τις υποτίθεται «κόκκινες γραμμές» της ΝΔ, προβλέπει και αναγνωρίζει τη γονεϊκή σχέση που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό, ακόμη και αν αυτή προέρχεται από διαδικασία παρένθετης μητρότητας που έχει κινήσει άντρας.
Αυτή η απόφαση αλλάζει τα πάντα σχετικά με το πως δηλώνονται τα παιδιά στην Ελλάδα. Διότι μέχρι και πριν από αυτή την απόφαση δεν υπήρχε ούτε η νομική, ούτε η τεχνική δυνατότητα να καταγραφεί στο ληξιαρχείο παιδί με μοναδικό γονιό έναν άντρα. Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι το ελληνικό πλαίσιο δεν αναγνωρίζει απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητρότητας από άντρα εν τέλει δημιουργείται νομολογιακό προηγούμενο από αυτή τη μοναδική απόφαση ελληνικού δικαστηρίου. Επιπλέον, στο άρθρο 10 του νομοσχεδίου η ελληνική κυβέρνηση εμμέσως πλην σαφώς αναγνωρίζει την απόφαση και προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τις περιπτώσεις απόκτησης τέκνων μέσω της υποβοηθούμενης διαδικασίας, καθώς έπειτα δηλαδή από την εν λόγω απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου δημιουργείται παράθυρο και για άλλες περιπτώσεις.
Τι ισχύει τώρα, και τι αλλάζει
Σύμφωνα με το υφιστάμενο πλαίσιο στην Ελλάδα μία γυναίκα μπορεί να αποκτήσει παιδί με τη διαδικασία της παρένθετης τεκνοποίησης, χωρίς να έχει σύντροφο ή να είναι παντρεμένη, στη βάση ορισμένων προϋποθέσεων, που αφορούν κυρίως ιατρικούς λόγους (γονιμότητα κ.λπ.) Το αντίστοιχο όμως δεν ισχύει για έναν άντρα καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν σχετική πρόβλεψη.
Επομένως, η διαδικασία της παρένθετης μητρότητας δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα από άντρα, αλλά μπορεί να γίνει στο εξωτερικό. Όμως, η συγκεκριμένη δικαστική απόφαση δημιουργεί νομολογιακό προηγούμενο ώστε αυτή η διαδικασία να μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, καθώς αναγνωρίζει τον πατέρα ως μοναδικό γονέα. Συνακόλουθα, το ελληνικό δικαστήριο αφήνει παράθυρο και για άλλες περιπτώσεις, δηλαδή όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί χωρίς να υπάρχει μητέρα ενδεχομένως να μπορούν εφόσον η διαδικασία γίνει πρώτα στο εξωτερικό.
Ενδεικτικό της θεσμικής παράνοιας που ισχύει έως σήμερα είναι ότι το παιδί, το οποίο αφορά η συγκεκριμένη απόφαση είναι τέκνο Έλληνα, αλλά το ελληνικό κράτος δεν το αναγνωρίζει, ούτε του παρέχει κοινωνική ασφάλιση, ούτε του επιτρέπει να εγγραφεί στο σχολείο.
Την ίδια ακριβώς διαδικασία άλλο ευρωπαϊκό κράτος την αναγνώρισε σε ένα μήνα από την αίτηση, ενώ στην Ελλάδα πάνε περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Ακόμα δεν έχει τελειώσει η διαδικασία, όχι γιατί δεν έχει ψηφιστεί το νομοσχέδιο, ούτε γιατί αμφισβητείται νομικά, αλλά γιατί υπάρχει γραφειοκρατία. Η συγκεκριμένη απόφαση επομένως, συνδυαστικά με το άρθρο 10 δίνει εμμέσως μία λύση στο να απευθύνει ένα ζευγάρι στο εξωτερικό, όπου ο νόμος επιτρέπει την παρένθετη διαδικασία από άντρα. Στη συνέχεια μπορεί να ανοίξει η διαδικασία για να αναγνωριστεί από το ελληνικό κράτος.
Το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια περιλαμβάνει το άρθρο 10, το οποίο προβλέπει τις περιπτώσεις αναγνώρισης γονεϊκής σχέσης στο εξωτερικό, (όπως είναι και η παρένθετη τεκνοποίηση). Όμως, αυτό ισοδυναμεί με αναγνώριση της παρένθετης τεκνοποίησης και από άντρες. Ειδικότερα:
Άρθρο 10.
«Γονεϊκή σχέση που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό 1. Σχέση γονέα ή γονέων και τέκνου που έχει καταχωριστεί σε δημόσια έγγραφα ή δικαστική απόφαση τρίτης χώρας αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, τηρουμένων και των διατάξεων για την αναγνώριση δικαστικών αποφάσεων όπου αυτή είναι απαραίτητη, ανεξαρτήτως του φύλου του ενός ή των δύο γονέων και της πρόβλεψης ή μη του τρόπου δημιουργίας της ως άνω σχέσης στο εσωτερικό δίκαιο. Δημόσια αρχή, δικαστήριο ή τρίτος δεν δύναται να αντιταχθεί στην αναγνώριση της γονεΐκής σχέσης του πρώτου εδαφίου που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό ή στις συνέπειες από την αναγνώριση αυτή. Με την επιφύλαξη της παρ. 2, οι προξενικές αρχές και το Ειδικό Ληξιαρχείο υποχρεούνται σε καταχώριση πράξης αλλοδαπής δημόσιας αρχής που αποτυπώνει γονεϊκή σχέση που έχει ιδρυθεί σύμφωνα με τους κανόνες της οικείας έννομης τάξης και με τήρηση των εκεί προβλεπομένων διατυπώσεων. 2. Ειδικώς στην περίπτωση υιοθεσίας από συζύγους του ίδιου φύλου ή υιοθεσίας του παιδιού του ενός συζύγου από τον άλλο σύζυγο του ίδιου φύλου που έχει τελεστεί στο εξωτερικό κατά το δίκαιο του τόπου τέλεσής της, η υιοθεσία αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, από τον χρόνο που έγινε, με την επιφύλαξη του άρθρου 23 του Αστικού Κώδικα».
Μέχρι σήμερα, αυτό το παιδί δεν φαίνεται να έχει γονέα για το ελληνικό κράτος, αν και είναι Έλληνας στο γένος και μένει στην Ελλάδα. Σημαίνει πρακτικά, ότι δεν μπορεί να γραφτεί στο σχολείο και δεν έχει ασφάλιση. Πριν από κάποια χρόνια, ο πατέρας του σημερινού ανηλίκου προχώρησε σε διαδικασία να αποκτήσει παιδί με παρένθετη μητέρα στην Αμερική, που περιλαμβάνεται στις χώρες όπου αυτό επιτρέπεται. Αυτή η διαδικασία, σημειωτέον, μπορεί να στοιχίζει αρκετές χιλιάδες ευρώ.
Έλαβε την απόφαση του αμερικανικού δικαστηρίου, το οποίο τον αναγνωρίζει ως μοναδικό γονέα και στη συνέχεια ζήτησε από τα ελληνικά δικαστήρια το δεδικασμένο της απόφασης των ΗΠΑ να έχει ισχύ και στην Ελλάδα (διότι είναι Έλληνας στην ιθαγένεια). Βγήκε το πρώτο δικαστήριο τον Ιανουάριο του έτους 2021, η οποία απεφάνθη ότι όντως πρέπει αυτή η απόφαση να έχει ισχύ και στην Ελλάδα. Δηλαδή, ότι είναι ο μοναδικός γονέας και πρέπει να φαίνεται ως ο πατέρας του παιδιού.
Η άρνηση του ελληνικού ληξιαρχείου
Με βάση αυτή την απόφαση, ο πατέρας κατέθεσε τότε αίτημα στο ελληνικό ληξιαρχείο προκειμένου για να γίνει καταχώρηση. Ωστόσο το ληξιαρχείο το απέρριψε το αίτημα γιατί επικαλέστηκε ότι στην Ελλάδα η παρενθεσία είναι νομικά επιτρεπτή μόνο για γυναίκες και όχι για άνδρες. Η νομική περιπέτεια για τον γονέα και το παιδί δεν σταματάει εκεί. Μετά από νομικές ενέργειες σχεδόν τριών ετών, το 2023, το Πρωτοδικείο Αθηνών εξέδωσε δεύτερη απόφαση. Και έτσι αναγκάστηκε η ληξίαρχος να εγγράψει το παιδί στο μητρώο του ληξιαρχείου. Οι παραπάνω αποφάσεις του ελληνικού δικαστηρίου, έχουν ήδη κοινοποιηθεί στον εισαγγελέα ο οποίος δεν άσκησε έφεση και άρα η απόφαση είναι τελεσίδικη.
