Τα κέρδη και οι οφειλές του παρελθόντος δεν παραγράφονται με την πάροδο του χρόνου. Τα γένη των ανθρώπων διαδέχονται το ένα το άλλο, συνεχίζοντας μια αποστολή που οπωσδήποτε πρέπει να έρθει σε πέρας. Η αποποίηση αυτής της κληρονομιάς καταστρέφει τον κληρονόμο
Του Παναγιώτη Λιάκου
Εμείς οι Έλληνες είμαστε απόγονοι του Ηρακλέους, του Αχιλλέα, του Αισχύλου, του Μιλτιάδου, του Αγαμέμνονα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη, του Διγενή Ακρίτα, του Νικηταρά του Τουρκοφάγου, του Ιωάννη Βελισσαρίου, όλων των θρυλικών μορφών που καταστερίστηκαν στο εθνικό μας στερέωμα.
Κάθε ειρωνική μνεία για την καταγωγή μας, κάθε προσπάθεια να αμφισβητηθεί και να φθαρεί η άλυσος που μας ενώνει με το πρόσφατο, απώτερο και απώτατο παρελθόν μας αποτελεί δολιοφθορά, εχθρική ενέργεια με στόχο τον αφανισμό -υλικό και πνευματικό- του Ελληνισμού.
Όχι μόνο πρέπει να έχουμε συνείδηση της πορείας μας στον χρόνο για να διατηρηθούμε ως σύνολο στη ζωή, αλλά οφείλουμε στους εαυτούς μας να αποδεχθούμε την προγονολατρία ως καθημερινή πρακτική άσκηση στην αρετή. Σπένδοντας στους προγόνους, τιμώντας τη μνήμη τους, στέλνοντας τις προσευχές, τους μακαρισμούς και τις ευχαριστίες μας μέχρι τον Άδη για να τις ακούσουν, ζητάμε από εκείνους δύναμη για να οδηγήσουμε το άρμα του βίου μας στο μέλλον. Ο αφανής κόσμος είναι κραταιός. Όποτε χρειαζόμαστε ισχύ και τη ζητάμε με τον ορθό τρόπο, μας τη χορηγεί – και πολύ περισσότερη από εκείνη που αρχικά θεωρούσαμε ότι έχουμε ανάγκη.
Ο πρόγονός μας που άλλαξε οριστικά και αμετάκλητα τον κόσμο του, τα αποτελέσματα του περάσματος του οποίου από την Ιστορία κρατούν μέχρι τις μέρες μας, ξεκίνησε τη μυθική περιπέτειά του με θυσίες στους προγόνους του. Ο λόγος γίνεται για τον Μέγα Αλέξανδρο.
Διαβάζουμε στην ιστορία του Αρριανού:* «Ο Αλέξανδρος μόλις έφτασε στον Ελαιούντα έκανε θυσία προς τιμήν του Πρωτεσιλάου πάνω στον τάφο του∙ αφού θεωρείται ότι ο Πρωτεσίλαος ήταν ο πρώτος εκ των Ελλήνων, οι οποίοι εκστράτευσαν στην Τροία μαζί με τον Αγαμέμνονα, που πάτησε το πόδι του στην Ασία. Σκοπός της θυσίας ήταν η δική του απόβαση να είναι πιο τυχερή από εκείνη του Πρωτεσιλάου».
Αυτό το εναρκτήριο σημείο της αλεξανδρινής πορείας έχει μείζονα σημασία. Ο Μέγας Αλέξανδρος όρισε την αποστολή και το έργο του ως συνεχιστής της εκστρατείας στην Τροία, που ξεκίνησε την εποχή του Αγαμέμνονα. Η πρώτη του λατρευτική πράξη σε ασιατικό έδαφος ήταν η θυσία στον τάφο του Πρωτεσιλάου, του πρώτου Αχαιού που σκοτώθηκε στον Τρωικό Πόλεμο. Στη συνείδηση του πρώτου Έλληνα κοσμοκράτορα, η πανελλήνια υπόθεση δεν είχε τελειώσει την εποχή του Ομήρου. Εκείνος θα τη συνέχιζε και επισφράγισε την αποδοχή της εθνικής κληρονομιάς με ιεροπραξία προς τιμήν του ηρωικού προγόνου.
Δεν είχε μόνο συμβολικό και ιστορικό χαρακτήρα η πράξη του Αλεξάνδρου. Ο Αρριανός, που αποτελεί τη σημαντικότερη ιστορική πηγή για τον βίο του Μακεδόνα στρατηλάτη, αναφέρει (στο βιβλίο 1, κεφ. 12, παρ. 1, στ. 4-7) ότι ο Αλέξανδρος θεωρούσε τον εαυτό του φυσική συνέχεια του Αχιλλέα. Μετά τη θυσία στον τάφο του Νεοπτολέμου, ο Αλέξανδρος στεφάνωσε τον τάφο του Αχιλλέα και ο αδελφικός φίλος του, Ηφαιστίων, στεφάνωσε τον τάφο του Πατρόκλου, του αδελφοποιτού του Αχιλλέα: «Ο Αλέξανδρος στεφάνωσε τον τάφο του Αχιλλέα με χρυσό στεφάνι και λέγεται ότι ο Ηφαιστίωνας διακόσμησε με τον ίδιο τρόπο αυτόν του Πατρόκλου. Υπάρχει πράγματι μια αναφορά ότι ο Αλέξανδρος μακάρισε την τύχη του Αχιλλέα, επειδή είχε τον Όμηρο ως κήρυκα της φήμης του στους απογόνους».
Η αντίληψη του Αλεξάνδρου για την ελληνική σκυτάλη που έλαβε από τα βάθη των αιώνων δεν είχε μόνο συμβολικό, αλλά και κυριολεκτικό χαρακτήρα. Ο Αρριανός γράφει ότι περνώντας στο ασιατικό έδαφος έκανε θυσία προς τιμήν του τραγικού βασιλιά της Τροίας, του Πριάμου, στον βωμό του Ερκείου Διός. Ήθελε να εξευμενίσει την ψυχή του ώστε να πάψει να κατατρέχει το γένος του Νεοπτολέμου, του γιου τού Αχιλλέα, στο οποίο ανήκε και ο ίδιος από την πλευρά της μητέρας του, Ολυμπιάδας.**
Τα κέρδη και οι οφειλές του παρελθόντος δεν παραγράφονται με την πάροδο του χρόνου. Τα γένη των ανθρώπων διαδέχονται το ένα το άλλο, συνεχίζοντας μια αποστολή που οπωσδήποτε πρέπει να έρθει σε πέρας. Η αποποίηση αυτής της κληρονομιάς καταστρέφει τον κληρονόμο. Η αποδοχή της πολλαπλασιάζει την ισχύ του.
Εκείνοι που παρήλθαν μας χρειάζονται όσο κι εμείς εκείνους.
*Αρριανού, «Αλεξάνδρου Ανάβασις», βιβλίο 1, κεφ. 11, παρ. 5, στ. 4-5.
** ο.α. βιβλίο 1, κεφ. 11, παρ. 8, στ. 2-5.
