- -Απέτυχαν τα πειράματα Μητσοτάκη με οδηγούς στρατιωτικούς και πυροσβέστες. Ένοχη σιωπή της Διοίκησης για τη διαρκή απαξίωση.
- -Ο στόλος των ασθενοφόρων έχει αποκτηθεί το 2003 και είναι δεδομένο ότι χωρίς τα νέο οχήματα που αποκτήθηκαν μέσω ιδιωτικών δωρεών, το ΕΚΑΒ δεν θα ήταν σε θέση να λειτουργήσει.
- -Για να λειτουργήσει και να επανδρωθεί σωστά ένα ασθενοφόρο, χρειάζονται 11 άτομα σε 24ωρη βάση.
- -Η αναλογία κάλυψης ολόκληρης της χώρας από οχήματα του ΕΚΑΒ σήμερα, είναι 1 ανά 36.000 πολίτες, όταν στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 1 ανά 27.000.
Του Πάνου Κατσαχνιά
«Ξαφνικά, Πέρυσι το Καλοκαίρι»
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (ΕKAB) πρωταγωνίστησε στην επικαιρότητα, αλλά δυστυχώς για όλους τους λάθος λόγους.
Την Κυριακή (4/6) 63χρονη γυναίκα πεθαίνει σε καρότσα αγροτικού, καθώς δεν ήταν διαθέσιμο το μοναδικό λειτουργικό ασθενοφόρο για να τη μεταφέρει στο Νοσοκομείο της Κω. Για τις σοβαρές ελλείψεις που καταγράφονται στο νησί μίλησε στο kathimerini.gr ο εκπρόσωπος της μονάδας ΕΚΑΒ στο νησί, Κωνσταντίνος Τσαμπής. Όπως εξήγησε: «Είμαστε επτά μόνιμοι υπάλληλοι και τρεις επικουρικοί. Εν τω μεταξύ, για να λειτουργήσει και να επανδρωθεί σωστά ένα ασθενοφόρο, χρειάζονται 11 άτομα σε 24ωρη βάση. Δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό και αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα εδώ και αρκετά χρόνια. Κατά καιρούς έρχονται κάποιοι για ενίσχυση, αλλά φεύγουν».
Υπογράμμιζε δε, ότι: «Από τον περασμένο Αύγουστο έχουμε μόνο ένα ασθενοφόρο, Χειμώνα-Καλοκαίρι» και πως: «Για την κατάσταση αυτή είναι ενημερωμένοι όλοι οι αρμόδιοι φορείς…».
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις της προέδρου του σωματείου εργαζομένων (ΠΟΕΔΗΝ) στην Κω, Γαρυφαλλιάς Καρανάσιου, που είχε προβεί και στην αποκάλυψη, ότι στο νησί υπάρχει διαθέσιμο ένα καινούργιο ασθενοφόρο, το οποίο όμως είναι ακινητοποιημένο στον νέο σταθμό ΕΚΑΒ, επειδή δεν υπάρχουν άτομα για να το επανδρώσουν.
Δυο μόλις μέρες αργότερα, την Τρίτη (6/6), έγκυος γυναίκα 19 ετών από τη Νέα Μάκρη, έχασε τη ζωή της, καθώς το ασθενοφόρο καθυστέρησε κατά 5 ώρες, σύμφωνα με καταγγελία των συγγενών, για να διαπιστωθεί στο Κέντρο Υγείας που μεταφέρθηκε ο θάνατος τόσο της ίδιας, όσο και του εμβρύου.
Την επομένη, (7/6) μια 63χρονη τουρίστρια από τη Ρουμανία έπαθε ανακοπή και άφησε την τελευταία της πνοή στη Χαλκιδική. Η γυναίκα έχασε τις αισθήσεις της, ενώ βρισκόταν σε ταβέρνα στην περιοχή της Ουρανούπολης, ωστόσο το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ έκανε 1 ώρα και 15 λεπτά έως ότου να φτάσει σε αυτήν. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τα τότε ρεπορτάζ, στο τρίτο πόδι της Χαλκιδικής δεν υπάρχει ασθενοφόρο. Έτσι, για το περιστατικό ξεκίνησε ασθενοφόρο από τον Άγιο Νικόλαο οπότε και έπρεπε να διανύσει μια απόσταση περίπου 55 χιλιομέτρων. Με αφορμή το περιστατικό, έγινε γνωστό πως στη Χαλκιδική υπήρχαν σε ετοιμότητα 4 ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, που καλούνταν να καλύψουν τις ανάγκες ενός εκατομμυρίου ανθρώπων που κινούνται στο Νομό κατά την καλοκαιρινή σεζόν.
Στις 27/6 στην παραλία Αστρίδα της Θάσου πέθανε περιμένοντας το μοναδικό ασθενοφόρο του νησιού, μια 45χρονη τουρίστρια. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Τhesstoday.gr, το ασθενοφόρο έφτασε μετά από 51 λεπτά, καθώς βρισκόταν σε άλλο περιστατικό σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την παραλία. Επί 40 λεπτά, τέσσερις Ρουμάνοι τουρίστες προσπαθούσαν να επαναφέρουν τη γυναίκα κάνοντας της ανάνηψη, χωρίς όμως επιτυχία. Ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζόμενων ΕΚΑΒ Καβάλας και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Εργαζόμενων ΕΚΑΒ, Κώστας Τσιτσιλικάκης είχε μιλήσει τότε για τις σοβαρές ελλείψεις στο ΕΚΑΒ. «Δυστυχώς επιβεβαιώνονται οι ελλείψεις. Το μοναδικό ασθενοφόρο του νησιού βρισκόταν σε άλλο περιστατικό, στην ίδια περίπου περιοχή και επέστρεφε εκείνη την ώρα στο Κέντρο Υγείας». Ενώ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε, ό,τι είμαστε εκπαιδευμένοι να κάνουμε, αλλά δυστυχώς οι ελλείψεις είναι πολύ σοβαρές» τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι από τα τέσσερα ασθενοφόρα στη Θάσο, ουσιαστικά λειτουργεί μόνο το ένα, λόγω έλλειψης προσωπικού.
Την Παρασκευή (30/6) 52χρονος, που υπέστη καρδιακό επεισόδιο στη Νέα Ζωή Περιστερίου, καταγγέλλεται ότι έχασε τη ζωή του λόγω έλλειψης ασθενοφόρου και κρίσιμης καθυστέρησης στο να λάβει την απαραίτητη ιατρική βοήθεια, ενώ διέμενε πολύ κοντά στο Νοσοκομείο «Αττικόν». Η σύζυγός κάλεσε ασθενοφόρο, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική λόγω έλλειψης διαθέσιμου οχήματος. Δέκα λεπτά αργότερα -όπως κατήγγειλαν οι συγγενείς του 52χρονου- γίνεται νέο τηλεφώνημα, αλλά και πάλι δεν υπάρχει διαθέσιμο ασθενοφόρο. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα η οικογένειά του τον μετέφερε με δικό της όχημα -καθώς ο 52χρονος είχε ιδιωτική ασφάλεια- στην κοντινότερη ιδιωτική κλινική στο Περιστέρι, όπου διαπιστώνεται από τους γιατρούς ότι πρέπει να διασωληνωθεί και ότι πρέπει για τον λόγο αυτό να μεταφερθεί. Ωστόσο, ούτε η ιδιωτική κλινική διέθετε ασθενοφόρο για τη μεταφορά του. Στις δύο παρά πέντε τα ξημερώματα κι ενώ ο ασθενής βρισκόταν ήδη στην ιδιωτική κλινική, η σύζυγός του δέχεται τηλεφώνημα από το ΕΚΑΒ, όπου τη ρωτάνε αν χρειάζεται ακόμα ασθενοφόρο. Αρνήθηκε, ενώ λίγη ώρα αργότερα, ο 52χρονος άφησε την τελευταία του πνοή. Από το υπουργείο Υγείας δηλώθηκε ότι τα 30 ασθενοφόρα που κυκλοφορούσαν τη συγκεκριμένη ημέρα, ήταν όλα σε διακομιδές και γι’ αυτό καθυστέρησαν.
Ακολούθησε ο Ιούλιος όπου και καταγράφηκε νέο «ρεκόρ»: Δυο νεκροί μέσα σε 24 ώρες περιμένοντας ασθενοφόρο. Στο Μετόχι της Βόρειας Εύβοιας με θύμα έναν συνταξιούχο, ο οποίος αισθάνθηκε αδιαθεσία το απόγευμα της Τετάρτης (5/7). Καθώς στο Κέντρο Υγείας Μαντουδίου δεν υπήρχε διαθέσιμο ασθενοφόρο, έπρεπε να περιμένει να έρθει από το Νοσοκομείο της Χαλκίδας. Μετά από μία ώρα αναμονής και με την κατάστασή του να επιδεινώνεται, κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν να τον μεταφέρουν στην καρότσα αγροτικού αυτοκινήτου, χωρίς δυστυχώς να προλάβουν να φτάσουν έγκαιρα στο Κέντρο Υγείας. Το δεύτερο περιστατικό, σημειώθηκε στην παραλία του Γαβαθά της Λέσβου, όπου σύμφωνα με το lesvosnews, μια γυναίκα έχασε αιφνιδίως τις αισθήσεις της και μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο από την Καλλονή είχε καταλήξει, με αποτέλεσμα στο Κέντρο Υγείας όπου μεταφέρθηκε, απλώς να διαπιστωθεί ο θάνατός της.
Οι απώλειες που μετρήσαμε το φετινό καλοκαίρι επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο τρόπο, αυτό που δεν έχουν σταματήσει να φωνάζουν με τις κινητοποιήσεις τους εδώ και πάρα πολλά χρόνια, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των Δημόσιων Νοσοκομείων. Πως δηλαδή, η διαχρονική και διαρκής υποστελέχωση και απαξίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) το έχει φέρει σε τέτοιο επίπεδο υποβάθμισης, που πλέον δεν υπηρετεί το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, αφού συνεχώς πεθαίνουν άνθρωποι οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν σωθεί. Το γνωρίζαμε για τα Νοσοκομεία που έχουν «γονατίσει» από τις ελλείψεις σε ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, το βλέπουμε καθαρά πλέον και για το ΕΚΑΒ, με τις τεράστιες ελλείψεις σε ασθενοφόρα, αλλά και σε διασώστες, ώστε τουλάχιστον να στελεχώνονται όλα όσα μπορούν και λειτουργούν.
Με αφορμή τα τραγικά περιστατικά του καλοκαιριού και ο πρόεδρος των Εργαζομένων του ΕΚΑΒ, Γιώργος Μαθιόπουλος είχε προχωρήσει σε απίστευτες καταγγελίες για τα ασθενοφόρα της Αττικής. Όπως εξήγησε στο Action24, σχεδόν ο μισός στόλος του ΕΚΑΒ είναι ακινητοποιημένος λόγω θεμάτων συντήρησης, ενώ επισήμανε ότι ενώ υπάρχει εσωτερικό συνεργείο για να λύνει τα προβλήματα, αυτό έχει αφεθεί χωρίς τεχνικό προσωπικό εδώ και χρόνια παρά τις εκκλήσεις και τις αιτήσεις του σωματείου για διορισμό προσωπικού. «Εδώ στην Αθήνα υπάρχει τεράστιο πρόβλημα… Έχουμε 40-45 ασθενοφόρα στην Αττική, ενώ χρειάζονται πάνω από 100 για να λειτουργήσουμε. Από τα 90-95 ως ασθενοφόρα οχήματα που έχουμε, τα 35-40 είναι μόνιμα ακινητοποιημένα στα πάρκινγκ των εταιρειών που έχουν προμηθεύσει τα ασθενοφόρα στο ΕΚΑΒ. Γιατί οι δικαιολογίες είναι πάρα πολλές: Ότι δεν υπάρχουν ανταλλακτικά, δεν έχουν έρθει εγκαίρως κι έτσι υπάρχουν ασθενοφόρα που μπορεί να είναι και 2 και 3 μήνες ακινητοποιημένα στα πάρκινγκ. Ο μισός στόλος του ΕΚΑΒ είναι πρακτικά ακινητοποιημένος στα συνεργεία των εταιρειών. Μιλάμε για τα λειτουργικά ασθενοφόρα που μας έχουν κάνει δωρεά το “Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος”, η “Ένωση Εφοπλιστών”, ο “Trans Adriatic Pipeline”, το υπουργείο Οικονομικών, αλλά και ιδιώτες, που είναι από το 2018-2019 κι έπειτα. Που αν και θεωρούνται καινούργια οχήματα, έχουν ήδη διανύσει 250.000-300.000 χιλιόμετρα και παραπάνω, αλλά τουλάχιστον είναι αξιόπιστα. Θα πρέπει λοιπόν, να δίνεται άμεσα λύση για τη συντήρηση τους, γιατί είναι πολύ χρονοβόρα διαδικασία. Εμείς έχουμε συνεργείο, δεν έχουμε όμως τεχνικό προσωπικό. Έχουμε ζητήσει τεχνικό προσωπικό εδώ και χρόνια να διοριστεί, δυστυχώς όμως δεν έχει δοθεί λύση…».
| Πίνακας 1 | |||
| ΔΩΡΕΕΣ ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΩΝ: | ΙΣΝ | ΤΑΡ | ΣΥΝΕΝΩΣΙΣ |
| 142 | 33 | 20 | |
Δωρεές… «ανάσα»
Με δεδομένο ότι ο στόλος των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ έχει αποκτηθεί το 2003, είναι δεδομένο ότι χωρίς την απόκτηση νέων οχημάτων μέσω ιδιωτικών δωρεών, το ΕΚΑΒ δεν θα ήταν σε θέση να λειτουργήσει.
Τα ασθενοφόρα που αγοράζονται για να εξοπλίσουν το ΕΚΑΒ -λόγω κόστους- δεν έρχονται έτοιμα ως τέτοια από την εταιρεία κατασκευής τους, παρά αγοράζονται ως επαγγελματικά βαν που είναι και ακολούθως μετασκευάζονται από ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες. Δεν είναι σπάνιο δε το φαινόμενο, η εσωτερική διάταξη του εξοπλισμού και των εργαλείων, να μην εξυπηρετεί τους διασώστες στο έργο τους. Το ότι δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός από το ΕΚΑΒ για την απόκτηση νέων ασθενοφόρων, πέρα από τις ελλείψεις λόγω παλαιότητας και πολλών χιλιομέτρων, δημιουργεί κι άλλα προβλήματα. Ο κάθε δωρητής όπως είναι φυσικό ορίζει ο ίδιος το ύψος της δωρεάς του. Με αυτό ως δεδομένο, το ΕΚΑΒ θα μπορούσε να ζητήσει λιγότερα σε αριθμούς ασθενοφόρα, αλλά ποιοτικότερα και καλύτερα εξοπλισμένα. Πώς όμως να το κάνει αυτό, όταν αντικειμενικά οι ελλείψεις του είναι τεράστιες; Άρα, αναγκάζεται να ζητήσει μεγαλύτερη ποσότητα σε βάρος της ποιότητας. Έτσι για παράδειγμα, το αναδιπλούμενο φορείο αν και νεότερο, ή η καρέκλα μεταφοράς, θα είναι βαρύτερα λόγω της κατασκευής τους από μαντέμι, από τα παλαιότερα που ήταν από αλουμίνιο. Ή οι σανίδες ακινητοποίησης για πολυτραυματίες δεν θα είναι συμβατές με όλα τα ασθενοφόρα, παλιά και νέα.
Μιλάμε για έναν Οργανισμό που μέχρι πριν μερικά χρόνια είχε αναγκαστεί να δημιουργήσει ένα τεράστιο νεκροταφείο ασθενοφόρων του στο μεγάλο πάρκινγκ πριν το Νοσοκομείο «Σωτηρία» επί της Λ. Μεσογείων στην Αθήνα, με εκατοντάδες ακινητοποιημένα από διαφόρους λόγους οχήματα, προκειμένου αυτά να κανιβαλίζονται, προσφέροντας ανταλλακτικά σε όσα ήταν σε λειτουργία.
Όταν λοιπόν το ΕΚΑΒ, συστηματικά υπολείπεται ως προς τον αριθμό οχημάτων που χρειάζεται, πρακτικά δεν έχει την «πολυτέλεια» να λέει «όχι» ή να θέτει αυστηρά τις δικές του προδιαγραφές για το τροχαίο υλικό που παραλαμβάνει από δωρεές, αφού μονίμως η ανάγκη αναπλήρωσης είναι μεγάλη.
Επιπλέον, η συνθήκη αυτή δημιουργεί στο ΕΚΑΒ ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, που είναι η δημιουργία ενός ετερόκλητου στόλου οχημάτων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συντήρηση και επισκευή τους. Με βασικότερη παράμετρο το αυξημένο κόστος. Αφού δεν μπορεί να προβεί σε μαζικές παραγγελίες ανταλλακτικών, ώστε να πετυχαίνει καλύτερες τιμές.
Σε αυτό έρχεται να προστεθεί μια ακόμη τεχνική δυσκολία που προκύπτει από την τεχνολογική εξέλιξη. Τα σύγχρονα οχήματα κουβαλάνε πληθώρα ηλεκτρονικών συστημάτων, καθιστώντας τα απαιτητικότερα στην επισκευή τους.
Συνεργείο «μαθητείας»
Στην Αθήνα υπάρχει συνεργείο στα κεντρικά του Οργανισμού για την επισκευή και συντήρηση του στόλου των ασθενοφόρων και λοιπών οχημάτων του ΕΚΑΒ. Στις άλλες πόλεις το καθήκον αυτό το αναλαμβάνουν ιδιωτικά συνεργεία. Επειδή όμως το ΕΚΑΒ καθυστερεί συνήθως στην εξόφλησή τους, τα συνεργεία αυτά δεν έχουν ως άμεση προτεραιότητα την εξυπηρέτησή τους. Επιπλέον, επειδή είναι οχήματα που λόγω των αυξημένων καθηκόντων τους και του περιορισμένου αριθμού τους, «φορτώνουν» γρήγορα πολλά χιλιόμετρα, οι επισκέψεις στα συνεργεία είναι αναπόφευκτα συχνές. Πρέπει δε να συνυπολογιστεί ότι τα ασθενοφόρα αυτά οδηγούνται από πολλούς και διαφορετικούς κάθε φορά οδηγούς σε επείγουσες συνθήκες. Οπότε η φθορά οχημάτων και εξοπλισμού είναι ανάλογη, με τον κορμό των ασθενοφόρων -παρά τις ιδιωτικές δωρεές- να είναι ακόμη πολλά από εκείνα που αγοράστηκαν μαζικά εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Σοβαρό ζήτημα η αναπλήρωση από Σχολές Μαθητείας του ΟΑΕΔ, όσων τεχνικών αυτοκινήτων συνταξιοδοτούνται.
Το ΕΚΑΒ… στο χακί!
Και κάπως έτσι φτάσαμε μετά τις διπλές εκλογές Μαΐου-Ιουνίου, στην έκδοση ΠΝΠ με απόφαση του πρωθυπουργού, για «την αξιοποίηση των μέσων της Πυροσβεστικής και των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα των διακομιδών του ΕΚΑΒ», όπως ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο υπουργείο Υγείας (4/7), ώστε να προχωρήσει άμεσα η προσωρινή επάνδρωση των ασθενοφόρων με μεικτά πληρώματα, έχοντας χαρακτηρίσει ως «μονόδρομο» την παρέμβασή του αυτή. Έτσι, περί τα 200 στελέχη του Στρατού, των ΟΤΑ και της Πυροσβεστικής, κλήθηκαν να εργαστούν ως οδηγοί ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ σε 50 ορεινές περιοχές και νησιά της χώρας.
Καθαρή επικοινωνιακή επιλογή «μπαλώματος», τα όρια της οποίας φάνηκαν μόλις ένα μήνα σχεδόν αργότερα, όταν σε επιστολή της προς τα αρμόδια υπουργεία, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Στρατιωτικών Ενώσεων, κατήγγειλε τους κινδύνους που ελλοχεύουν τόσο για τους ανεκπαίδευτους στρατιωτικούς -όσο και για τους ασθενείς- με αφορμή το σοκ που υπέστη στρατιωτικός-οδηγός ασθενοφόρου του ΕΚΑΒ που κλήθηκε να αντιμετωπίσει περιστατικό με σοβαρό τροχαίο στον Δήμο Μαρωνείας-Σαπών στην Ροδόπη, όπου τρακτέρ είχε καταπλακώσει νεαρό άνδρα.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), Μιχάλη Γιαννάκο που μίλησε για το θέμα αυτό στους Data Journalists: «Σήμερα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη διαχειριστική ικανότητα του ΕΚΑΒ, λόγω έλλειψης και διασωστών-πληρωμάτων ασθενοφόρων, αλλά και λόγω έλλειψης ασθενοφόρων. Στην Αττική σε τρεις βάρδιες (πρωί, απόγευμα, βράδυ) τα διαθέσιμα ασθενοφόρα είναι τα μισά από αυτά που χρειαζόμαστε. Ενώ πρωί και απόγευμα θα έπρεπε να επιχειρούν 90 ασθενοφόρα και τη νύχτα θα έπρεπε να επιχειρούν 50, σήμερα επιχειρούν τα μισά από αυτά. Με αποτέλεσμα η ανταπόκριση του ΕΚΑΒ να είναι ακόμη και 4 με 5 ώρες. Σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει τηλεφωνικά τη σοβαρότητα του περιστατικού, με δεδομένο ότι οι πολίτες που καλούνε στο Κέντρο του ΕΚΑΒ δεν μπορούν να περιγράψουν με την απαιτούμενη ακρίβεια τη σοβαρότητα της κατάστασης αυτού που χρειάζεται διακομιδή, αφού -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- δεν έχουν ιατρικές γνώσεις. Θα πρέπει λοιπόν, να μονιμοποιηθούν όλοι οι συμβασιούχοι διασώστες -όπως και σε όλο το Δημόσιο Σύστημα Υγείας- και ταυτόχρονα να προσληφθούν τουλάχιστον 1.000. Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα δεν μπορεί να το λύσει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) που εμπλέκει τους ένστολους στις διακομιδές. Οι διακομιδές είναι πάρα πολύ σοβαρές για την εξέλιξη της νόσου ενός Εκτάκτου Περιστατικού και θα πρέπει να παρέχεται από εξειδικευμένο προσωπικό με επαγγελματικά δικαιώματα, όπως είναι οι διασώστες που έχουν αποφοιτήσει από το ΙΕΚ ΕΚΑΒ μετά από διετή φοίτηση, έχουν κάνει την 6μηνη πρακτική τους άσκηση σε ασθενοφόρο κι έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Εάν θέλουμε να προσελκύσουμε υγειονομικό προσωπικό, διασώστες, γιατρούς και νοσηλευτές, θα πρέπει να δούμε ξανά τους μισθούς και τα κίνητρα. Με 1.850 ευρώ οι γιατροί και με 800 ευρώ οι νοσηλευτές και οι διασώστες, κανείς δεν θα έρθει να εργαστεί στο ΕΣΥ, όταν τα κόστη διατροφής και διαβίωσης είναι πολύ υψηλά πια. Θα προτιμήσουν να πάνε στον Ιδιωτικό Τομέα και κυρίως να φύγουν στο εξωτερικό όπου οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές είναι απείρως καλύτερες».
Ο Μιχάλης Γιαννακός είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ)
Οι όμορφες υποσχέσεις όμορφα …καίγονται
Παρά τις προσωρινές λύσεις που δόθηκαν, ώστε να καλυφθούν κυρίως τα νησιά λόγω τουριστικής σεζόν, η κυβέρνηση της ΝΔ, δια στόματος Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε δηλώσει σχετικά με την προεκλογική της εξαγγελία: «Η δέσμευση για 10.000 προσλήψεις ιατρικού προσωπικού ισχύει στο ακέραιο, εκ των οποίων οι 800 από αυτούς θα κατευθυνθούν στο ΕΚΑΒ, ανεξάρτητα από τις άλλες δράσεις». Έτσι, με την αύξηση προσωπικού -ειδικά στο Λεκανοπέδιο- επιδιωκόταν η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των ασθενοφόρων που κινούνται κύρια στην Αθήνα, ώστε όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει, να επιτευχθεί ο στόχος του «να μπορεί το ΕΚΑΒ να ανταποκρίνεται σε 7 με 10 λεπτά στα επείγοντα περιστατικά».
Στην τελευταία βέβαια πρόσκληση της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας για την κάλυψη 250 θέσεων επικουρικού προσωπικού για το Λεκανοπέδιο, ανταποκρίθηκαν 185 άτομα και με βάση τον έλεγχο που πραγματοποιήθηκε, ο τελικός αριθμός όσων πληρούν τις προϋποθέσεις διαμορφώθηκε σε μόλις 142 άτομα. Από αυτούς όμως, μόνο οι 120 υποψήφιοι αποδέχτηκαν τον διορισμό τους, ενώ παραιτήθηκαν και 9 άτομα. Συνεπώς από τις πολυδιαφημισμένες 250 προσλήψεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, τελικά μόνο οι 111 θα προσληφθούν. Οι λιγοστές αιτήσεις που υποβλήθηκαν για εργασία στο ΕΚΑΒ, δεν είναι τυχαίες. Όλα δείχνουν ότι δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον, καθώς οι συμβάσεις είναι μόλις για δύο χρόνια. Γεγονός που φυσικά θεωρείται αποτρεπτικό για ανθρώπους που εργάζονται. Τέλος, μία ακόμη αιτία των περιορισμένων αιτήσεων, σχετίζεται με τα μειωμένα προσόντα που διαθέτουν πολλοί υποψήφιοι. Αφού προκειμένου να υπάρξει συμμετοχή, κατέβηκε ο πήχης. Ενώ ο σχεδιασμός προέβλεπε οι νέοι διασώστες να «πιάσουν δουλειά» στο ΕΚΑΒ στις αρχές Σεπτεμβρίου, επειδή, ωστόσο, αρκετοί εξ’ αυτών χρειαζόντουσαν εκπαίδευση -καθώς δεν έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος- εκτιμάται ότι επιχειρησιακά ενεργοί θα ήταν περί τα μέσα Σεπτεμβρίου…
Ενδεικτικό της οπισθοδρόμησης του επαγγέλματος του προνοσοκομειακού διασώστη είναι η προκήρυξη της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Θεσσαλίας, από 28/8/23 έως 6/9/23, για θέσεις οδηγών ασθενοφόρων στα Κέντρα Υγείας (ΚΥ). Έτσι, γύρω στους 3.000 απόφοιτους των ΙΕΚ ΕΚΑΒ είναι «αόρατοι» για το σύστημα. Παράλληλα, έχει παγώσει η προκήρυξη εδώ και 2-2μιση χρόνια, που αφορά στην πρόσληψη 270 διασωστών. Οδηγούμαστε δηλαδή, πάλι πίσω στα πρώτα χρόνια δημιουργίας του ΕΚΑΒ. Από την παροχή εξιδεικευμένων υγειονομικών υπηρεσιών, καταλήγουμε στην απλή μεταφορά.
Ένα βήμα εμπρός… 10 βήματα πίσω
Ο μύθος του Σίσυφου σε όλο του το μεγαλείο αντιπροσωπεύει δυστυχώς και την προσπάθεια που έχει γίνει, ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει ένα σύγχρονο Οργανισμό αντιμετώπισης Επειγόντων περιστατικών.
Το ΕΚΑΒ ιδρύθηκε το 1985 (μετά το ΕΣΥ το 1983) με τον Ν. 1579/1985 και είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), χωρίς όμως να έχει εξαρχής τη μορφή που έχει σήμερα. Τότε υπήρχε το λεγόμενο «Ρυθμιστικό», ένα σημείο διαλογής στο Νοσοκομείο «Γεννηματά» τότε για την Αθήνα, όπου όλα τα περιστατικά πηγαίναν σε αυτό κι από εκεί αποφασιζόταν που θα μεταφερθεί το καθένα στη συνέχεια για να νοσηλευτεί. Ένας σύγχρονος «Καιάδας» όπου όσοι είχαν δυνατότερη κράση, επιβίωναν της δοκιμασίας.
Τo ΕKAB υπάγεται στην εποπτεία του υπουργείου Υγείας, έχει έδρα την Αθήνα και ορίζεται με το ΠΔ 376/1988 που τροποποιήθηκε με το ΠΔ 348/1996. Σκοπός του ΕΚΑΒ σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν. 4633/2019 είναι:
- Ο συντονισμός της παροχής σε έκτακτες περιπτώσεις Άμεσης Βοήθειας
- Επείγουσας ιατρικής φροντίδας στους πολίτες
- Μεταφορά των πολιτών αυτών σε μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας
- Ο συντονισμός της νοσοκομειακής και προνοσοκομειακής φροντίδας σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών και κρίσεων
- Η παρακολούθηση και ο συντονισμός των συστημάτων εφημερίας των Νοσοκομείων του ΕΣΥ
Το ΕΚΑΒ είναι αναπτυγμένο Πανελλαδικά σε 12 Παραρτήματα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα, Καβάλα, Ιωάννινα, Λαμία, Αλεξανδρούπολη, Τρίπολη, Κοζάνη και Μυτιλήνη) και κάθε Παράρτημα αναπτύσσεται σε Τομείς στις διάφορες περιοχές της χώρας.
Πίνακας 2
| Α/Α | ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ | ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΑ (B & C) | ΜΗΧΑΝΕΣ | ΛΟΙΠΑ ΟΧΗΜΑΤΑ |
| 1 | Κ.Υ. | 89 | 38 | 22 |
| 2 | ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ | 85 | 8 | 17 |
| 3 | ΠΑΤΡΑ | 66 | 2 | 3 |
| 4 | ΗΡΑΚΛΕΙΟ | 52 | 3 | 7 |
| 5 | ΛΑΡΙΣΑ | 67 | 2 | 5 |
| 6 | ΚΑΒΑΛΑ | 27 | 2 | 0 |
| 7 | ΙΩΑΝΝΙΝΑ | 41 | 3 | 9 |
| 8 | ΛΑΜΙΑ | 53 | 0 | 1 |
| 9 | ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ | 33 | 0 | 3 |
| 10 | ΤΡΙΠΟΛΗ | 51 | 0 | 1 |
| 11 | ΚΟΖΑΝΗ | 26 | 0 | 1 |
| 12 | ΜΥΤΙΛΗΝΗ | 83 | 1 | 0 |
| ΣΥΝΟΛΟ: | 673 | 59 | 69 | |
Η Αθήνα χωριζόταν σε τρεις Τομείς: Διαιρώντας την πρωτεύουσα σε δύο μέρη (με έναν νοητό άξονα από την Πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου, το Κέντρο, μέχρι το Χαϊδάρι), το βόρειο τμήμα είναι ο Α’ Τομέας και το νότιο ο Β’ Τομέας. Με τον τρίτο Τομέα, τις Δευτερογενείς διακομιδές, που πλέον ενοποιήθηκαν με την εξυπηρέτηση των Επειγόντων.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι κυβερνήσεις που πέρασαν, άφησαν το ΕΚΑΒ να καταρρέει από τις τεράστιες ελλείψεις, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια στη σημερινή κατάσταση. Ακόμα όμως και οι σημερινές συνθήκες δεν είναι αρκετές, ώστε να «πείσουν» τη βαθιά νεοφιλελεύθερη κυρίαρχη πολιτική να προβεί σε προσλήψεις επενδύοντας χρήματα στη Δημόσια Υγεία. Αντιθέτως, τα μέτρα που λαμβάνονται για να αντιμετωπιστούν οι καταστάσεις, δεν είναι απλώς ανίκανα στο να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις, αλλά και θανατηφόρα.
| Πίνακας 3 | ||
| ΜΟΝΙΜΟΙ | ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΙ | |
| ΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΕΣ | 3.339 | 764 |
| ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΕΣ | 294 | |
| ΚΕΝΕΣ | 461 | |
| ΣΥΝΟΛΟ ΘΕΣΕΩΝ | 4.094 |
Το 2013 ο Άδωνις Γεωργιάδης ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Υγείας για περίπου ένα έτος (Ιούνιος 2013-Σεπτέμβριος 2014) της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (κυβέρνηση Αντώνη Σαμαρά ή κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου). Τότε ελήφθη η απόφαση τα ασθενοφόρα και οι οδηγοί των Νοσοκομείων -με το επιχείρημα της ενίσχυσης του ΕΚΑΒ σε μέσα και προσωπικό- να απορροφηθούν από αυτό. Στην πραγματικότητα αυτό δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από όσα υποτίθεται ότι θα έλυνε.
Πρώτον, διότι οι Δευτερογενείς διακομιδές έπρεπε πλέον να πραγματοποιούνται από το ίδιο, επιβαρύνοντας τα οχήματά του με επιπλέον χιλιόμετρα και απασχολώντας για την πραγματοποίησή τους εξιδεικευμένο προσωπικό (στο διμελές πλήρωμα των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ είναι και οι δύο επαγγελματίες οδηγοί και εκπαιδευμένοι διασώστες μετά από διετή φοίτηση στο ΙΕΚ του ΕΚΑΒ και πιστοποιημένοι από το Κράτος) σε περιστατικά για τα οποία δεν απαιτείται κάτι τέτοιο, στερώντας το από τα επείγοντα περιστατικά για τα οποία και είναι απαραίτητο.
Δεύτερον, διότι τα ασθενοφόρα των Νοσοκομείων που παραχωρήθηκαν είχαν τουλάχιστον ανομοιογενή εξοπλισμό -αν όχι ελλιπή- σε σχέση με εκείνα του ΕΚΑΒ.
(Οι «Ασπρούλες»: Τα Transporter -με τον κινητήρα πίσω και αερόψυκτα- εξοπλισμένα με: Φορείο, Καρέκλα μεταφοράς, Οξυγόνο, Ρινικά γυαλιά και… Χαρτοβάμβακα).
Τρίτον, διότι το προσωπικό που προστέθηκε με την αλλαγή αυτή, ως ανεκπαίδευτο για το νέο του ρόλο, δημιούργησε περισσότερα προβλήματα στο ΕΚΑΒ από όσα υποτίθεται ότι πήγε να λύσει, ρίχνοντας τον μέσο όρο του προσωπικού του έως τότε. Άνθρωποι μεγάλοι σε ηλικία, δεν γνώριζαν ούτε τι είναι ο απινιδωτής, πόσο μάλλον να τον λειτουργούν κιόλας.
Αναγκαστικά λοιπόν, περάσανε μόνο από κάποια σεμινάρια 2-3 εβδομάδων και όσοι από αυτούς θέλανε να μάθουνε, έμαθαν από τους διασώστες-εκπαιδευτές στην πορεία. Λειτουργώντας από τότε ισάξια με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Οι υπόλοιποι, αν και όλοι βγήκαν «επαρκείς» σε απόλυτο ποσοστό 100% από τα σεμινάρια αυτά, κυνήγησαν να μην είναι στην «πρώτη γραμμή». Υπήρχαν -και πάντα θα υπάρχουν- οι περιπτώσεις μεγάλων σε ηλικία ανθρώπων, που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση τους, που δεν έχουν -όπως είναι φυσικό- τη σωματική δύναμη που απαιτείται για να σηκώσουν ένα φορείο με έναν ασθενή επάνω.
Παρόλα αυτά, οι προσλήψεις οδηγών στα Νοσοκομεία δεν σταμάτησαν ύστερα από αυτή την μετάβαση. Συνεχίστηκαν κάποιες προσλήψεις οδηγών -συνήθως «ρουσφετολογικές»- προκειμένου να εξυπηρετούν ως τέτοιοι με τα υπηρεσιακά αυτοκίνητα τις εκάστοτε διοικήσεις των Νοσοκομείων.
Ήταν ίσως «η πρώτη πράξη του δράματος», ώστε να ανοίξει τότε το «παράθυρο», που φτάνοντας στο σήμερα, καταλήγει μέσω της διαχρονικής απαξίωσης, στο ΕΚΑΒ «των δύο ταχυτήτων» και της μερικής ιδιωτικοποίησης του.
Απαξιώνεται, ώστε να δοθεί το κομμάτι των Δευτερογενών διακομιδών στους ιδιώτες, το οποίο και τεχνικές απαιτήσεις δεν έχει και προσφέρει «πεδίον δόξης λαμπρόν» για την αποκόμιση μεγάλων κερδών. Όπως έγινε και με τα ιδιωτικά Νοσοκομεία και Κλινικές κατά την πανδημία του κορονοϊού. Ακόμη και ιδιωτική ασφάλιση να είχε κάποιος, στο Δημόσιο Νοσοκομείο κατέληγε. Σε περίπου 35.000 περιπτώσεις δε, στην κυριολεξία… Ακόμη κι έτσι όμως, υπάρχουν σημεία της χώρας όπως είναι τα μικρά νησιά π.χ. των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, όπου ακόμη κι αν κάποιος Έλληνας ή τουρίστας διαθέτει ιδιωτική ασφαλιστική κάλυψη, δεν υπάρχουν άλλα ασθενοφόρα (ιδιωτικά) πέραν του ΕΚΑΒ για να τους εξυπηρετήσουν.
Την αλλαγή στο ΕΚΑΒ με την ιδιωτικοποίηση των Δευτερογενών διακομιδών οι κυβερνώντες -όπως και για το ίδιο το ΕΣΥ άλλωστε- ήθελαν να την πραγματοποιήσουν πολύ νωρίτερα, αλλά ήρθε η πανδημία του κορονοϊού και τους καθυστέρησε τα σχέδια. Σήμερα, πολλά Δημόσια Νοσοκομεία έχουν ήδη προχωρήσει σε συμβάσεις με ιδιώτες για τα Εξιτήρια, που ως συνέπεια έχει την επιβάρυνση των Ασφαλιστικών Ταμείων, του κρατικού προϋπολογισμού και των προϋπολογισμών των Νοσοκομείων.
Απαξίωση μέσω ελλείψεων
Δραματική είναι η έλλειψη ασθενοφόρων, αφού στην Αττική μόλις 65-70 είναι καθημερινά τα λειτουργικά ασθενοφόρα. Αποτέλεσμα να μην υπάρχουν εφεδρικά ασθενοφόρα σε περιπτώσεις βλαβών. Πολλά από αυτά είναι ηλικίας 20 ετών, αφού η τελευταία αγορά ασθενοφόρων έγινε το μακρινό 2003, εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το Φεβρουάριο του 2023 υπογράφτηκε σύμβαση για τη προμήθεια 52 ασθενοφόρων μέσω ΥΠΕ, τα οποία όμως ακόμα δεν έχουν παραδοθεί. Μεγάλος αριθμός ασθενοφόρων είναι ακινητοποιημένα για πολλούς μήνες με βλάβες, με πολλά από αυτά να έχουν διανύσει μεγάλο αριθμό χιλιομέτρων. Η κύρια αιτία όμως της μικρής διαθεσιμότητας είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στα ιδιωτικά συνεργεία που μπορεί να ξεπεράσουν και τους επτά μήνες. Να επισημάνουμε ότι το ΕΚΑΒ Αττικής διαθέτει συνεργείο στη Κεντρική Υπηρεσία του, που μέχρι και το 2017 φρόντιζε αποκλειστικά για την επισκευή και συντήρηση των ασθενοφόρων, ανταποκρινόμενο άμεσα και με επάρκεια στις ανάγκες του ΕΚΑΒ. Η διαχρονική όμως υποστελέχωση του -κύρια σε μηχανικούς- έχει ως αποτέλεσμα να αδυνατεί πλέον να ανταπεξέλθει.
Σε ό,τι αφορά στο προσωπικό, από 1/1/2016 έως και σήμερα οι αποχωρήσεις/συνταξιοδοτήσεις μόνιμων υπαλλήλων κλάδου ΔΕ πληρωμάτων ασθενοφόρων ανέρχονται στις 600, ενώ οι προσλήψεις από το 2017 έως σήμερα ανέρχονται σε 750, εκ των οποίων μόλις 50 άτομα μόνιμο προσωπικό και 700 άτομα επικουρικό προσωπικό.
Από τους 700 οι 240 περίπου επικουρικοί διασώστες εργάζονται στην Αττική, ενώ οι συμβάσεις των περισσότερων λήγουν 31/12/23. Μεγάλος αριθμός επικουρικών υπαλλήλων ΔΕ πληρωμάτων ασθενοφόρων προσλήφθηκε με επικουρικά προσόντα σε αρκετές περιπτώσεις, χωρίς καν να έχουν ολοκληρώσει τη θεωρητική εκπαίδευση. Πριν 2,5 χρόνια υπήρξε δέσμευση για προκήρυξη 270 θέσεων πληρωμάτων ασθενοφόρου. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει. Η τελευταία μεγάλη πρόσληψη που έγινε ήταν το 2016. Απαιτούνται μαζικές προσλήψεις διασωστών και όλου του απαραίτητου προσωπικού όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων. Τέλος, απαιτείται αναβάθμιση του επιπέδου του διασώστη, με τη δημιουργία ειδικότητας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως συμβαίνει με τους νοσηλευτές, ώστε να δημιουργηθεί ένα επιστημονικό υπόβαθρο στην ειδικότητα.
Στοιχεία και Αριθμοί
Η δύναμη των ασθενοφόρων για τα Επείγοντα (απλά και Κινητές Ιατρικές Μονάδες – ΚΙΜ) στην Αττική ήταν 55 πρωί-απόγευμα και 35 τη νύχτα για τη τριετία 2019-2021, ενώ τη διετία 2022-2023 (α’ εξάμηνο) 50 ασθενοφόρα πρωί-απόγευμα και 30-35 τη νύχτα. Τον Σεπτέμβρη του 2023 η δύναμη ανέβηκε σε 60 πρωί-απόγευμα και 35 τη νύχτα.
Για την Αττική απαιτούνται τουλάχιστον 100 ασθενοφόρα Επειγόντων πρωί-απόγευμα και 50 τη νύχτα, με βάση τον πληθυσμό, αλλά και εξαιτίας της ανύπαρκτης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, καθώς και τον περιορισμένο αριθμό εφημερευόντων Νοσοκομείων, εξαιτίας των πολλών ελλείψεων σε ιατρικές ειδικότητες, κυρίως στην επαρχία.
Επικουρικά οι μοτοσυκλέτες του ΕΚΑΒ τον ίδιο μήνα ήταν περισσότερες από 10, ενώ έως και τα μέσα του καλοκαιριού του 2023 δεν ξεπερνούσαν τις 6 πρωί-απόγευμα. Ωστόσο, όσο και να αυξηθεί ο αριθμός τους, αν δεν υπάρχουν ασθενοφόρα για να μεταφέρουν τους ασθενείς στα Νοσοκομεία, δεν προσφέρουν ουσιαστικά στην έκβαση της πορείας του ασθενή.
Χρόνοι απόκρισης
Στην Αττική το 2021 είχαμε δραματικές καθυστερήσεις. Σύμφωνα με τα τότε στοιχεία του ΕΚΑΒ, ο μέσος χρόνος αναμονής για ασθενοφόρο ήταν:
- Για επείγον περιστατικό 1 ώρα και 15 λεπτά
- Στην ανακοπή καρδιάς 24 λεπτά (ενώ η ανάνηψη πρέπει να ξεκινήσει τα αμέσως επόμενα λεπτά)
- Στο υπερεπείγον τροχαίο 24 λεπτά (ενώ η διάσωση πρέπει να ξεκινήσει τα αμέσως επόμενα λεπτά)
- Στο υπερεπείγον καρδιολογικό 54 λεπτά
Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι για περιστατικά μικρότερης βαρύτητας ο χρόνος αναμονής μπορεί να διαρκεί… ώρες!
Παρόμοια η κατάσταση και για τα προηγούμενα έτη 2019 και 2020, για να φτάσουμε στο αποκορύφωμα του φετινού καλοκαιριού με τα θανατηφόρα περιστατικά.
Μια δουλειά με ένταση…
Στα Επείγοντα περιστατικά (τροχαία, ανακοπές) οι διασώστες ανεβάζουν πάρα πολλούς σφυγμούς, πρέπει να δρουν ταχύτατα, να έχουν τη σωματική δύναμη που απαιτείται, όχι μόνο για τη μεταφορά του ασθενή με το φορείο, αλλά και για όλα αυτά που είναι απαραίτητο να γίνονται μέσα στο θάλαμο του ασθενοφόρου κατά τη διακομιδή του στο Νοσοκομείο. Η εφαρμογή ΚΑΡΠΑ π.χ. είναι μια επίπονη διαδικασία που αρκετά συχνά απαιτεί αρκετές επαναλήψεις και για πολύ ώρα. Γι’ αυτό και σε πολλές χώρες της Ευρώπης και του ανεπτυγμένου Κόσμου τα πληρώματα είναι τριμελή. Ώστε στον θάλαμο του ασθενοφόρου να υπάρχουν πάντα δύο διασώστες -αν όχι ένας διασώστης κι ένας γιατρός- που να εναλλάσσονται στα καθήκοντα που απαιτούνται κάθε φορά. Ή όταν η χιλιομετρική απόσταση είναι μεγάλη. Κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, σε περίπτωση μεγάλης ανάγκης, εξασφαλίζεται με το ότι και οι δύο διασώστες μέλη του πληρώματος, είναι και οδηγοί, ώστε να μπορούν να εναλλάσσονται. Συνθήκη που γίνεται ακόμη προβληματικότερη, όταν από το καλοκαίρι φέτος, ένα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ σε νησί του Αιγαίου μπορεί να λειτουργεί έχοντας μόνο έναν οδηγό ως πλήρωμα κι αυτός να είναι φαντάρος ή πυροσβέστης.
Έχοντας ως αντικείμενο τον άνθρωπο και τη διάσωση του, όπως μας εκμυστηρεύεται ένας από τους πρώτους διασώστες και μετέπειτα εκπαιδευτής, «ο όγκος δουλειάς στην Αθήνα δεν συγκρίνεται με εκείνον στην επαρχία. Οπότε το να τσιμπήσεις ένα εμφραγματάκι, ή ένα αυτοάνοσο -ό,τι μπορεί ο καθένας- για να βγει από την πρώτη γραμμή και να βρεθεί σε ένα γραφείο, είναι μια τακτική που εφαρμόζεται. Ιδίως στις περιπτώσεις εκείνες που κάποιος δεν είναι εξαρχής διατεθειμένος να “ρίξει” το διάβασμα που απαιτείται». Και συνεχίζει: «Όλα ξεκινούν από το αν κάποιος είναι ή δεν είναι επαρκής στη δουλειά που κάνει. Προϋπόθεση η αγάπη για το αντικείμενο της δουλειάς, ώστε μαθαίνοντάς τη, να μπορεί να την κάνει σωστά και με όρεξη. Κι αν υπάρχει ανάγκη, να κάνεις κι ένα επιπλέον μεροκάματο σε δεύτερη. Όχι όμως το αντίθετο… Όπως ένας συνάδελφος που πέτυχα τυχαία να εργάζεται σε μια μάντρα οικοδομικών υλικών και με επιτακτικό τρόπο μου απαγόρεψε να κάνω κουβέντα περί ΕΚΑΒ, ώστε αν ποτέ συνέβαινε κάτι εκεί που δούλευε, να μην ζητήσουν τη βοήθειά του ως ειδικού…».
«Η όποια εξέλιξη στην ιεραρχία προαπαιτεί την εγγραφή και δραστηριοποίηση σε συνδικαλιστικές παρατάξεις. Αυτό επηρεάζει ακόμη και την ανεμπόδιστη εργασία του εργαζόμενου (σε καλό αυτοκίνητο και σε καλό Τομέα), ή ακόμη το να παίρνει τα ρεπό που του αναλογούν. Απαντάται και σε αυτή τη Δημόσια Υπηρεσία, πολλοί εργαζόμενοι να θεωρούν ότι πρέπει να τη φέρουν στα μέτρα τους, ενώ για κάποιους από αυτούς, είτε από ανάγκη, είτε επειδή μπορούν, είναι απλώς η σταθερή δεύτερη δουλειά τους. Η πρώτη είναι κάπου αλλού: Ταξί, περίπτερο, οικοδομή, τουριστική επιχείρηση (ενοικιαζόμενα)».
Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα όπως σε ολόκληρο τον Δημόσιο Τομέα, είναι οι διαρκείς μετακινήσεις του προσωπικού του ΕΚΑΒ στο εσωτερικό της χώρας. Γιατί είναι φυσιολογικό κάποιος που έχει διοριστεί μακριά από τον τόπο διαμονής του, να βάζει «λυτούς και δεμένους», ώστε να επιστρέψει σε αυτόν. Ζήτημα που θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται κεντρικά, ώστε να φαίνονται και οι πραγματικές ελλείψεις σε κάθε τόπο και να εξαλειφθούν πρακτικές δοσοληψιών προκειμένου να εξασφαλίσει ο ενδιαφερόμενος την μετάθεση. Σε αυτό δεν συνυπολογίζεται ότι τους θερινούς μήνες διασώστες του ΕΚΑΒ από Τομείς της ηπειρωτικής Ελλάδας -πλην Αττικής- στηρίζουν κυρίως τα νησιά στα οποία εξαιτίας του τουρισμού αυξάνονται δραματικά οι ανάγκες.
…και δύσκολες απαιτήσεις
«Έπειτα από 40 χρόνια από την ίδρυση του, το ΕΚΑΒ εκσυγχρονίζεται και προσαρμόζεται στις ανάγκες των πολιτών και τις απαιτήσεις της νέας εποχής», είχε δηλώσει ο υπουργός Υγείας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης κατά την παρέμβαση του στο Υπουργικό Συμβούλιο (1/9). Τόνισε τότε, ότι με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές η Ελλάδα θα καλύψει την απόσταση που διαπιστώνεται στη λειτουργία του ΕΚΑΒ σε σχέση με τον διεθνή μέσο όρο.
Η αναλογία κάλυψης ολόκληρης της χώρας από οχήματα του ΕΚΑΒ σήμερα είναι 1 ανά 36.000 πολίτες, όταν στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 1 ανά 27.000. Με την νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας να εξαγγέλλει ότι αυτή θα φτάσει στο 1 ασθενοφόρο ανά 20.000 πολίτες.
Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρωτόκολλα, η μεταφορά ενός πολυτραυματία μετά από τροχαίο, απαιτεί το πλήρωμα των διασωστών που θα τον παραλάβει από το σημείο, αφού τον μεταφέρει στο Νοσοκομείο να παραμείνει σε αυτό, έως ότου ο πολυτραυματίας περάσει από απεικονιστικό έλεγχο, διαπιστωθούν οι βλάβες και μόνο τότε, επιτρέπεται να μεταφερθεί από τη σανίδα ακινητοποίησης του ασθενοφόρου σε άλλο μέσο του Νοσοκομείου. Κι αυτό ώστε να μην πολλαπλασιαστούν οι κακώσεις. Μια τέτοια διαδικασία όμως απαιτεί χρόνο, άρα και προσωπικό, δηλαδή κονδύλια. Όταν τα Νοσοκομεία σήμερα στερούνται ακόμη και τραυματιοφορείς, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ουρές στις εφημερίες γιατί οι ασθενείς δεν μπορούν να μεταφερθούν εγκαίρως στα διάφορα τμήματα και το έργο αυτό πολλές φορές το αναλαμβάνουν οι συνοδοί τους, πως να μιλήσουμε για περισσότερα ασθενοφόρα και πληρώματα διασωστών;
Όπως εξηγεί έμπειρος διασώστης που εργάζεται σε μεγάλη επαρχιακή πόλη «η αξία στην διακομιδή ενός περιστατικού με ασθενοφόρο, δεν είναι μπροστά στη θέση οδήγησης και στο γκάζι, αλλά στο τι γίνεται πίσω στο θάλαμο και τον ασθενή».
Για το λόγο αυτό είναι πολύ λυπηρό ότι τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ χρησιμοποιούνται κατά κόρον ως ταξί. Κι αυτό επειδή ο κόσμος, που γνωρίζει την μεγάλη αναμονή που υπάρχει στα Επείγοντα των Νοσοκομείων που εφημερεύουν, επιλέγει να καλέσει να τον παραλάβει το ΕΚΑΒ, ώστε όταν θα φτάσει στο Νοσοκομείο να μην περιμένει, εξαιτίας της προτεραιότητας που έχουν όσοι πηγαίνουν με ασθενοφόρο. Με αποτέλεσμα κάποιος που έχει πάει μόνος του στα Επείγοντα -γιατί έχει ένα πόνο στο στήθος- να βλέπει να περνάει πρώτος εκείνος που πονάει στην κοιλιά, αλλά έφτασε με το ασθενοφόρο.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ατόμων που χρησιμοποιούν κυριολεκτικά τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, αντί για ταξί. Καλούνε το Κέντρο με αναφορά σε καρδιακό πρόβλημα και όταν φτάνουν στα Νοσοκομεία, επικαλούνται ότι πονάνε στη μέση!
Το Κέντρο του ΕΚΑΒ από την άλλη δεν μπορεί να «κόψει» κανένα περιστατικό. Γιατί μία στις τόσες, αν ένας πόνος στον πόδι που επικαλείται κάποιος καλώντας το, εξελιχθεί σε καρδιακό επεισόδιο π.χ., θα έχει νομικές επιπτώσεις αν το υποτιμήσει και δεν ανταποκριθεί. Μπορεί μόνο να ιεραρχήσει τα περιστατικά που καλείται να διαχειριστεί τη στιγμή εκείνη, ανταποκρινόμενο πιο άμεσα σε κάποια από αυτά, ώστε να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα. Δεν μπορεί όμως να αρνηθεί να στείλει ασθενοφόρο. Πράγμα το οποίο για μερίδα διασωστών θα έπρεπε να γίνεται. Παλαιότερα σε περιοχές που τα μέσα και το προσωπικό ήταν λίγα (και στις οποίες δυστυχώς ξαναγυρίσαμε), τα τοπικά Κέντρα μπορούσαν να αρνηθούν την αποστολή ασθενοφόρου στις περιπτώσεις εκείνες που μπορούσαν να πάνε με ταξί στα νοσοκομεία. Όπως για παράδειγμα, σε περιπτώσεις που κάποιος είχε σπάσει το χέρι του χωρίς να έχει βγει το κόκκαλο έξω από το δέρμα.
Η κατάσταση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να απασχολούνται διασώστες και οχήματα σε περιπτώσεις για τις οποίες δεν απαιτούνται (απλοί πόνοι, μέχρι υστερίες και άλλα ψυχιατρικά περιστατικά) και να λείπουν ή να καθυστερούν για τον λόγο αυτό, από περιστατικά στα οποία είναι αναγκαία. Ενώ επιπλέον, τα οχήματα «βάζουν» χιλιόμετρα, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη διαθεσιμότητα και αξιοποίηση τους.
Ένα ΕΚΑΒ «δύο ταχυτήτων», αλλά όχι ιδιωτικό
Για να μπορέσει να ξεπεράσει το ΕΚΑΒ την παρούσα κρίση του -πέρα από τις αναγκαίες προσλήψεις- θα πρέπει να δομηθεί έτσι, ώστε το κυρίως τμήμα του να εξυπηρετεί τα Επείγοντα κι ένα δεύτερο τα Εξιτήρια. Ένα ΕΚΑΒ δηλαδή, «δυο ταχυτήτων» που θα μπορεί να εξυπηρετεί απρόσκοπτα περιστατικά και των δύο αυτών κατηγοριών, χωρίς καμία επιβάρυνση για τους εξυπηρετούμενους από αυτό ή τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Το αντίθετο δηλαδή, από ένα μονίμως υποστελεχωμένο ΕΚΑΒ, με ελλείψεις μέσων και εξοπλισμού, που προκειμένου να υπάρχει, στηρίζεται στις δωρεές ιδιωτών για την ανανέωση και αντικατάσταση τους.
Όταν σήμερα, υπάρχουν ελάχιστα ασθενοφόρα στην Αθήνα προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των Δευτερογενών διακομιδών, πρακτικά το αντικείμενο αυτό δίνεται στις ιδιωτικές εταιρίες. Ο κ. Γεωργιάδης που ως υπουργός Υγείας είχε επιβάλλει την καταβολή 5 ευρώ από όσους επισκέπτονταν τα Εξωτερικά Ιατρεία των Δημόσιων Νοσοκομείων και 25 ευρώ για την εισαγωγή τους σε αυτά, θα μπορούσε, προκειμένου να μοιραστεί το κόστος, να χρεώνει με ένα ποσό της τάξης των 10 ευρώ π.χ. όσους παίρνουν εξιτήριο από τα Δημόσια Νοσοκομεία, προκειμένου να πάνε σπίτι τους ή όπου αλλού θέλουν, χωρίς να πρέπει, είτε να περιμένουν ώρες έως ότου «αδειάσει» κάποιο ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ για να έρθει να τους παραλάβει, είτε να πληρώσουν από την τσέπη τους ιδιωτικό ασθενοφόρο για να μην ταλαιπωρηθούν λόγο της πολύωρης αναμονής. Πλέον, ολοένα και περισσότερα Νοσοκομεία της χώρας, συνάπτουν συμβάσεις με ιδιωτικές εταιρίες ασθενοφόρων, προκειμένου να εξυπηρετούν τις Δευτερογενείς διακομιδές τους. Με αποτέλεσμα βέβαια οι χρεώσεις αυτές να επιβαρύνουν τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Χρεώσεις που μόνο μικρές δεν είναι. Αν κάποιος ιδιώτης απευθυνθεί στις εταιρείες αυτές προκειμένου να εξυπηρετηθεί, θα διαπιστώσει ότι ο τιμοκατάλογος των χρεώσεών τους για τις προσφερόμενες υπηρεσίες, «κρύβει πολλούς διαβόλους στις λεπτομέρειές» του… Η χρέωση από τους ιδιώτες ξεκινά ανάλογα τη χιλιομετρική απόσταση, συνεχίζει με τα κιλά του πελάτη, τον όροφο του σπιτιού του (άλλη χρέωση στο ισόγειο, άλλη στον 3ο όροφο), αν υπάρχει ασανσέρ ή όχι (και στις διαστάσεις που απαιτούνται).
Η σιωπή της Διοίκησης του ΕΚΑΒ
Στην προσπάθειά τους οι Data Journalists να κατανοήσουν το ποιος και τι φταίει για το επίπεδο των προσφερόμενών υπηρεσιών του ΕΚΑΒ στο κοινωνικό σύνολο, το οποίο δημιουργήθηκε για να υπηρετεί -όπως ήταν φυσικό να συμβεί στο πλαίσιο μιας δημοσιογραφικής έρευνας- απευθύνθηκαν αρχικά τηλεφωνικά και στη συνέχεια με e-mail προς τη Διοίκηση, ώστε να πάρουν τις πληροφορίες που χρειαζόντουσαν. Αφού αυτές δεν μπορούν να βρεθούν στο επίσημο site του Οργανισμού. Ποτέ δεν πήραμε μια απάντηση σε όλα όσα ζητούσαμε. Στις επανειλημμένες τηλεφωνικές οχλήσεις μας μέσα σε ένα διάστημα ενός μήνα περίπου, οι απαντήσεις από τη Γραμματεία της Διοίκησης ήταν πάνω-κάτω οι ίδιες. Ότι δηλαδή, αφού πρώτα αιτηθήκαμε τις πληροφορίες που θέλαμε, να σταλούν από τα αρμόδια τμήματα του ΕΚΑΒ προς εκείνη, στη συνέχεια ότι τα συλλέγουν από αυτά, ώστε τέλος, να συγκεντρωθούν και να τα εγκρίνει ο Διοικητής, για να μας τα παραδώσουν. Στις ερωτήσεις μας «πότε θα συμβεί αυτό;» απάντηση δεν πήραμε ποτέ. Μόνο ότι «θα σας τηλεφωνήσουμε εμείς», ενώ κάτι τέτοιο δεν έγινε ούτε μία φορά όλο αυτό το διάστημα.
Προς το τέλος του περασμένου μήνα, επισκεφθήκαμε την Κεντρική Υπηρεσία ως μια τελευταία απόπειρα να βρούμε μια άκρη. Αφήνοντας τα στοιχεία στην είσοδο και παίρνοντας το καρτελάκι του επισκέπτη, ανεβήκαμε στον 2ο όροφο. Και δια ζώσης όμως η απάντηση παρέμεινε ίδια, συνοδευόμενη ξανά από το ότι «τίποτα άλλο δεν μπορούσε να γίνει». Αποχωρώντας επισκεφθήκαμε το συνεργείο που φιλοξενείται ακριβώς δίπλα, προκειμένου να βγάλουμε κάποιες φωτογραφίες για τις ανάγκες του ρεπορτάζ. Κατά την έξοδο όμως ενημερωθήκαμε πως για κάτι τέτοιο χρειαζόταν άδεια από τη Διοίκηση. Άδεια που είχαμε φροντίσει να ζητήσουμε στο e-mail που είχαμε στείλει στις 4/9, χωρίς ποτέ να μας δοθεί κάποια απάντηση. Στο επιχείρημά μας πως χρειαζόμασταν κάποιες φωτογραφίες για την καταγραφή, μας ζητήθηκε να τις σβήσουμε! Η παρακώληση του δημοσιογραφικού έργου σε απόλυτο βαθμό και χωρίς καμία απολύτως αιτιολόγηση. Απλά, προτάσσοντας το ότι «αυτές τις εντολές έχουμε ως Γραμματεία» και σφραγίζοντας το αποστομωτικό αυτό επιχείρημα με μια δήλωση «αναρμοδιότητας» ως τελευταία γραμμή άμυνας. Το μόνο που λάβαμε (ακριβώς ένα μήνα μετά την αποστολή του e-mail, στις 4/10) είναι οι τρεις Πίνακες που δημοσιεύουμε με τους αριθμούς μέσων, προσωπικού, καθώς και των ασθενοφόρων που προέρχονται από δωρεές.
Εξακολουθούμε να περιμένουμε τις απαντήσεις από το ΕΚΑΒ στο σύνολο όσων έχουμε ζητήσει. Ιδίως τώρα που το Γραφείο Τύπου στελεχώθηκε με δύο στελέχη του.
