- Τι οδήγησε τον πρωθυπουργό να πάρει πίσω το χρίσμα και να ορίσει ως επίσημο “γαλάζιο” υποψήφιο στην Περιφέρεια τον υφυπουργό Άμυνας Νίκο Χαρδαλιά
Του Άρη Χατζηγεωργίου
Οι μπίζνες των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ στην διαχείριση των απορριμμάτων για τις οποίες πρόσφατα έγραψαν αναλυτικά οι Data Journalists, οι αναπλάσεις στην Αθηναϊκή Ριβιέρα που θα κρίνουν την εξέλιξη των αξιών γης αλλά και πλήθος άλλων μικρών τοπικών έργων που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές πολιτικής ισχύος, ήταν οι «νάρκες» που πάτησε ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης χορεύοντας ζεϊμπέκικο και που οδήγησαν τον Πρωθυπουργό να πάρει πίσω το χρίσμα και να ορίσει ως επίσημο γαλάζιο υποψήφιο στην Περιφέρεια τον υφυπουργό Αμυνας Νίκο Χαρδαλιά.
Οι εξελίξεις κινήθηκαν σαν φωτιά που ξεσπά με 12 μποφόρ, αλλά όλα δείχνουν ότι οι φλόγες υπέβοσκαν εδώ και έξι χρόνια από την εποχή ακόμη που ο Γιώργος Πατούλης ήταν, μεταξύ πολλών άλλων ιδιοτήτων, Δήμαρχος στο Μαρούσι και πρόεδρος στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και ξεκίνησε να διεκδικεί αυτοβούλως τον Δήμο Αθηναίων. Το 2018 έφθασε να δηλώνει ότι η Αθήνα «δεν χρειάζεται πορφυρογέννητους σωτήρες» και να διαψεύδει ότι θα διεκδικήσει την Περιφέρεια Αττικής. Τελικά κατέβηκε στην Περιφέρεια και την κέρδισε, καταφέρνοντας έκτοτε να ισορροπεί απέναντι στους ισχυρούς πόλους της γαλάζιας εξουσίας που συνέχισαν να μην τον βλέπουν «με καλό μάτι». Στην ισορροπία αυτή έπαιξε ρόλο η ευελιξία που έδειξε ο απερχόμενος Περιφερειάρχης να ικανοποιεί τις επιθυμίες του Μαξίμου στην υλοποίηση κάποιων προμηθειών, την ίδια ώρα που άλλα έργα πολύ μεγαλύτερης αξίας έδειχναν να μένουν παγωμένα.
Χαρακτηριστικότερα έργα σε αυτήν την κατηγορία είναι εκείνα που αφορούν στη διαχείριση των απορριμμάτων, όπως έγραψαν στις 13 Ιουνίου 2023 οι Data Journalists.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: «Έτοιμες» μπίζνες 5 δισ. ευρώ με ιδιώτες για τα σκουπίδια
Στο δημοσίευμα εκείνο μιλούσαμε για «δεκάδες έργα που αφορούν στη διαχείριση των σκουπιδιών πανελλαδικώς», «έμειναν παγωμένα στην πρώτη τετραετία 2019-2023 και σχεδιάζεται να ξεκινήσουν τον επόμενο χρόνο με διαφορετικούς όρους, ανοίγοντας έτσι «νέες μπίζνες» που μπορεί να φθάσουν σε τζίρο τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ». Ανάμεσά τους, τα τρία μεγάλα έργα Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) συνολικής αξίας 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα δύο έχει δημοπρατήσει η Περιφέρεια Αττικής (το τρίτο στην Κεντρική Μακεδονία) αλλά έχουν «κολλήσει» στην διαδικασία του Ανταγωνιστικού Διαλόγου. Το ένα από τα δύο αυτά ΣΔΙΤ είναι χωροθετημένο στο Σχιστό και αφορά στην επεξεργασία των απορριμμάτων του Πειραιά και των παραλιακών δήμων, ενώ για το δεύτερο, του «Κεντρικού Τομέα» δεν υπάρχει καν ξεκάθαρη χωροθέτηση.
Απέναντι στις διαμαρτυρίες των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τα συγκεκριμένα έργα, η μεν κυβέρνηση Μητσοτάκη έδειχνε ως υπεύθυνο την Περιφέρεια Αττικής που τα έχει δημοπρατήσει, ενώ ο Γιώργος Πατούλης φρόντιζε να δίνει υποσχέσεις επιστρέφοντας, όποτε πιεζόταν, το μπαλάκι στο Μαξίμου που αλλάζει τον Περιφερειακό Σχεδιασμό (άρα και τις προδιαγραφές) την ώρα που έμενε σε εκκρεμότητα ακόμη και ο τόπος χωροθέτησης της Μονάδας Επεξεργασίας των Απορριμμάτων του Κεντρικού Τομέα. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβανόταν ακόμη και για την μικρή μονάδα στο Γραμματικό που έμπλεξε με δικαστικές προσφυγές αλλά δεν επαναδημοπρατήθηκε.
Απέναντι σε ένα τέτοιο σκηνικό εκκρεμότητας, όπως αποκάλυψαν οι Data Journalists, η κυβέρνηση άρχισε να φέρνει στο προσκήνιο ένα άλλο σχέδιο, βάσει του οποίου οι επενδυτές δεν θα συμμετείχαν στα έργα μόνον μέσω ΣΔΙΤ, αλλά θα αναλάβουν εκείνοι όλον τον κύκλο της επεξεργασίας αποκτώντας το 49% των φορέων διαχείρισης και το μάνατζμεντ. Σε αυτούς τους φορείς διαχείρισης (ΦΟΔΣΑ), συμμετέχουν οι τοπικοί δήμοι εκτός από την Αττική, όπου τον πρώτο λόγο στον φορέα ΕΔΣΝΑ έχει η Περιφέρεια Αττικής. Θεωρητικά, δήμοι και περιφέρειες θα είχαν κάθε λόγο να αντιδράσουν σε μια τέτοια προοπτική απώλειας της αρμοδιότητας για τα απορρίμματα, αλλά η κυβέρνηση θεωρεί ότι είναι εκείνη που έχει πλέον το «επάνω χέρι» μετά την κατίσχυση του Κυριάκου Μητσοτάκη στις πρόσφατες εκλογές.
Αθηναϊκή Ριβιέρα-Φαληρικός Όρμος
Το Μέγαρο Μαξίμου κατηγορεί την διοίκηση Πατούλη και για την κακή πορεία των έργων ανάπλασης στον Φαληρικό Όρμο και την Αθηναϊκή Ριβιέρα. Η πρώτη φάση των έργων που είχαν ξεκινήσει το 2017 παραδόθηκε με τεράστια καθυστέρηση. Για την δεύτερη φάση, έφθασε ο Μάρτιος του 2023 για να έρθουν προεκλογικά η Περιφέρεια Αττικής με το Υπουργείο Ανάπτυξης και να ανακοινώσουν ότι υπεγράφη η απόφαση χρηματοδότησης με ποσό ύψους 365,4 εκατομμυρίων ευρώ.
Τα έργα που εκκρεμούν, αφορούν στην ανάπλαση και δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου, διαμορφώσεις τοπίου και φύτευσης σε έκταση 536 στρεμμάτων, νέα κτιριακά έργα επιφάνειας 3.957,30 τ.μ., υπόγειους χώρους στάθμευσης επιφάνειας 30.930 τ.μ., πεζογέφυρες, λιμενικά έργα, όπως προβλήτες, νησίδες, αλλά και διαμορφώσεις παραλίας που συμπληρώνουν την όλη ανάπλαση στο θαλάσσιο μέτωπο. Είναι ξεκάθαρο ότι τέτοιας μορφής έργα σε μια περιοχή που έμενε επί δεκαετίες «μπαζότοπος», θα αλλάξουν άρδην τις ισορροπίες εκτοξεύοντας ευρύτερα τις αξίες γης.
(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)
Η διοίκηση Πατούλη κατηγορείται ως ανακόλουθη έχοντας πολλές φορές εξαγγείλει ότι τα έργα στο Φαληρικό προχωρούν. Στις 11/6/2020, η Περιφέρεια υποστήριζε ότι «έχει δεσμευτεί πως η Α΄ Φάση του έργου θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2020 και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προκηρυχθεί στο ίδιο διάστημα και η Β΄ Φάση του». Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 14 Μαΐου 2021, ο Γιώργος Πατούλης δήλωνε: «Εξασφαλίσαμε τη χρηματοδότηση, προχωράμε γοργά για τη Β’ Φάση Ανάπλασης του φαληρικού όρμου. Η Αττική αλλάζει πρόσωπο». Ωστόσο, ούτε αυτή η δέσμευση τηρήθηκε, καθώς στις 8 Οκτωβρίου 2022 είχαμε νέο δελτίο Τύπου, μέσω του οποίου γινόταν γνωστό πως «Η υλοποίηση της Β΄ Φάσης και η δημιουργία του μητροπολιτικού πάρκου είναι εξασφαλισμένη πλέον, αφού στις 26 Αυγούστου 2022 εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πρόγραμμα “Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή” 2021-2027, στον κατάλογο Εργων Στρατηγικής Σημασίας του οποίου περιλαμβάνεται το οικολογικό πάρκο στον Φαληρικό όρμο, με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το Δεκέμβριο του 2025». Εκτός από όλα τα παραπάνω, η κυβέρνηση ζητούσε να δημιουργηθεί ειδικός φορέας για την μελλοντική διαχείριση του Πάρκου κατηγορώντας και πάλι την διοίκηση Πατούλη ότι έβαζε προσκόμματα.
Μαζί με το Φαληρικό Όρμο, όμως, καθυστερεί και η υλοποίηση ενός άλλου έργου που είχε εξαγγελθεί εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, στις 3 Ιουνίου 2021, για την γενικότερη ανάπλαση της Αθηναϊκης Ριβιέρας μέχρι την Βάρκιζα. Η εκδήλωση του Ιουνίου 2021 είχε γίνει, μάλιστα, στην Γλυφάδα και το γεγονός θυμήθηκαν ξεκάθαρα όσοι είδαν τον πρωθυπουργό να προτείνει αρχικά το χρίσμα για την Περιφέρεια Αττικής στον εκεί δήμαρχο Γιώργο Παπανικολάου. Πάντως, αφού ο κ.Παπανικολάου εμφανίστηκε επί 48 ώρες ως υποψήφιος Περιφερειάρχης, τελικά ανακοίνωσε ότι παραμένει στον Δήμο Γλυφάδας οδηγώντας στην υποψηφιότητα του υφυπουργού Αμυνας Νίκου Χαρδαλιά. Υπενθυμίζεται ότι ο κ.Χαρδαλιάς υπήρξε επί χρόνια πρόσωπο της αυτοδιοίκησης, εκλεγμένος ως Δήμαρχος Βύρωνα, ενώ το 2014 ήταν υποψήφιος αντιπεριφερειάρχης υπό τον Γιάννη Σγουρό, που έχασε τότε από την Ρένα Δούρου.
Το ακριβές περιεχόμενο των αναπλάσεων στην Αθηναϊκή Ριβιέρα είχε αρχικώς μείνει αόριστο, καθώς ο πρωθυπουργός μίλησε αρχικά για έναν ποδηλατόδρομο που θα ένωνε όλες τις περιοχές από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας μέχρι την Βάρκιζα. Τα ρεπορτάζ για το έργο που όλο προχωρούσε και ποτέ δεν ξεκινούσε, εμφανίζονταν κατά τακτά διαστήματα και το 2022 άρχισαν να εμπλέκουν το ΤΑΙΠΕΔ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Αποφάσεις ανακοίνωνε κατά καιρούς και η Περιφέρεια Αττικής εξασφαλίζοντας και εκείνη την δημοσιότητά τους, καθώς είχε φροντίσει, όπως και η κυβέρνηση, να διαθέτει επικοινωνιακή υπεροπλία.
Σε συζήτηση που έγινε επί του θέματος στο Δημοτικό Συμβούλιο Πειραιά, έγινε λόγος για συμφέροντα της κτηματαγοράς που προσπαθούν να παρακάμψουν την ισχύουσα νομοθεσία, με διάφορους τρόπους, προκειμένου να οικοδομήσουν ξενοδοχείο πάνω στο κύμα κοντά στο ΣΕΦ. Σύμφωνα με καταγγελίες της αντιπολίτευσης, υπήρχε αναφορά στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που έχει ξεκινήσει να εκπονεί ο Δήμος Πειραιά και αφορά στα οικόπεδα γύρω από το γήπεδο Καραϊσκάκη και την ΧΡΩΠΕΙ. Η επίμαχη πρόταση, αφαιρέθηκε από το σχέδιο, ενώ ο δήμαρχος Γιάννης Μώραλης δήλωσε ότι δεν γνώριζε καθόλου το θέμα, κάνοντας γνωστό ότι, την 1.4.2022, ελήφθη υπουργική απόφαση από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, χωρίς να ερωτηθεί ο Δήμος Πειραιά, για την κίνηση διαδικασίας σύνταξης Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) του Παραλιακού Μετώπου Αττικής για το τμήμα Πειραιάς – Σούνιο, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και η έκταση του ΣΕΦ.
Την ώρα όμως που τα μεγάλα έργα και οι αναπλάσεις καρκινοβατούσαν, η Περιφέρεια προωθούσε κανονικά εκατοντάδες μικρά έργα (κτίρια διαφόρων χρήσεων, αναπλάσεις οδών, αντιπλημμυρικά κλπ) σε δεκάδες μικρούς και μεγάλους δήμους της Αττικής. Τα έργα αυτά που βρίσκονται σε διάφορα στάδια υλοποίησης υπολογίζεται πως ξεπερνούν σε αξία τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ και η διοίκηση Πατούλη είχε δεχθεί πολλές φορές σκληρή κριτική από την αντιπολίτευση για το ότι οδηγεί την Περιφέρεια σε πτώχευση καθώς δεν έχει τους αντίστοιχους πόρους στα ταμεία της.
Στο Μαξίμου πολλοί παράγοντες δυσανασχετούσαν έντονα με αυτά τα έργα καθώς δημιουργούσαν σχέσεις εξάρτησης του Γ. Πατούλη με τους γαλάζιους δημάρχους που αποτελούν και την συντριπτική πλειονότητα στην Αττική. Αρκετοί δήμαρχοι που προφανώς θέλουν να επανεκλεγούν ζητούσαν την υλοποίηση των έργων για να τα προβάλουν στους ψηφοφόρους τους, αλλά οι διαμαρτυρίες ορισμένων έφθασαν έως το Γραφείο του Πρωθυπουργού.
Φαίνεται μάλιστα ότι για την λήψη της τελικής απόφασης αφαίρεσης του χρίσματος από τον Γ. Πατούλη έπαιξε κεντρικό ρόλο η μεγάλη ισχύς που θα αποκτούσε ο Περιφερειάρχης, όχι μόνο μέσα από την διαχείριση των έργων αλλά και από την επανεκλογή του από ένα σώμα 3 εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Ο Κυρ. Μητσοτάκης, αποφάσισε να καρατομήσει τον υποψήφιο που είχε ενισχύσει τον περασμένο Μάιο πηγαίνοντας στην επίσημη τελετή απολογισμού των πεπραγμένων του στο Ζάππειο. Ο Γιώργος Πατούλης ανακοίνωσε, πάντως, ότι θα στηρίξει την επιλογή του κόμματός του αποσυρόμενος από την υποψηφιότητα για την Περιφέρεια μετά από έντονο παρασκήνιο που εξελίχθηκε επί τρία 24ωρα.
