Πριν από περίπου ένα χρόνο, αν διάβαζε κανείς τα γνωστά (και απολύτως προβλέψιμα πλέον ως προς τις αναλύσεις τους) δυτικά μέσα ενημέρωσης, στο Ιράν συνέβαινε «επανάσταση» και «αλλαγή καθεστώτος». Μάλιστα οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και προφανώς κάποιων μοναρχιών του Κόλπου είχαν ανασύρει ακόμα και τους απογόνους τους Σάχη (οι οποίοι παραμένουν trend στο Twitter) ως εν δυνάμει ανατροπείς της εξουσίας των Αγιατολάχ. Από τότε και χωρίς να λείπουν τα εσωτερικά προβλήματα στο Ιράν, τα πράγματα αλλάζουν σημαντικά.
Η πρώτη αλλαγή προέκυψε από την εντυπωσιακή διαμεσολάβηση της Κίνας, η οποία έθεσε σε πορεία αποκατάστασης τις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, προκαλώντας ρίγη στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ. Ταυτοχρόνως, η παύση του πολέμου στην Υεμένη (ή τουλάχιστον των ενεργών εχθροπραξιών) συμβάλλει σε μια σταδιακή αποκατάσταση της ηρεμίας στην ευρύτερη περιοχή.
Η δεύτερη αλλαγή έχει να κάνει με τα ρήγματα στις σχέσεις δύο συμμαχικών δυνάμεων, δηλαδή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας. Για να το θέσουμε πιο ολοκληρωμένα, η αντί- ιρανική συμμαχία αμερικανικής εμπνεύσεως, η οποία επρόκειτο να κλιμακωθεί μέχρι το επίπεδο ενός «αραβικού ΝΑΤΟ» δεν υπάρχει πλέον. Οι δύο χώρες περίπου μια δεκαετία πριν θέλησαν να διαδραματίσουν το ρόλο εγγυητριών των αντιδραστικών καθεστώτων του αραβομουσουλμανικού κόσμου και ταυτοχρόνως προώθησης του σχεδιασμού των ΗΠΑ για αλλαγή του πολιτικού χάρτη της Μέσης Ανατολής. Μάλιστα, θέσπισαν ένα κοινό Σαουδο-Εμιρατιανό Συμβούλιο Συνεργασίας, το 2016, με οικονομικές και στρατιωτικές δράσεις συντονισμού. Ο αποτυχημένος πόλεμος στην Υεμένη, οι διαφορές τους σε ό,τι αφορά την Ερυθρά Θάλασσα και πλέον το Σουδάν, αλλά και το γεγονός ότι τα ΗΑΕ έσπευσαν να εκθέσουν στις ΗΠΑ τον διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας ως υπεύθυνο των αποφάσεων για τις περικοπές στην εξόρυξη πετρελαίου του οργανισμού ΟΠΕΚ+ έχουν δυναμιτίσει τις σχέσεις των δύο κρατών σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας να απειλεί τα ΗΑΕ με κυρώσεις πολύ χειρότερες από εκείνες τις οποίες είχε χρησιμοποιήσει εναντίον του Κατάρ. Παρεμπιπτόντως, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι αντιπαραθέσεις μεταξύ ΗΑΕ και Σαουδαράβων είχαν λάβει ακόμα και τη μορφή ενόπλων συγκρούσεων στο εσωτερικό του συνασπισμού τους εναντίον της Υεμένης, όταν η κοινή τους ήττα είχε ήδη διαφανεί. Το Ιράν έχει κάθε λόγο να τρίβει τα χέρια του φυσικά.
Η τρίτη αλλαγή είναι εξίσου εντυπωσιακή, αν και λιγότερη προφανής. Αφορά τις ιστορικώς κακές σχέσεις Ιράν και Αιγύπτου, οι οποίες επίσης φαίνεται ότι εισέρχονται σε φάση αναθέρμανσης. Η Αίγυπτος βρίσκεται στο μέσο οικονομικής κρίσης, εσωτερικών προβλημάτων και ίσως (το κυριότερο) μεγάλου σκεπτικισμού, εξαιτίας της υποχώρησης της ισχύος των ΗΠΑ στην περιοχή. Έχοντας ταυτιστεί με τις τελευταίες, βρέθηκε σταδιακώς μέλος του αμερικανόπνευστου αντι-ιρανικού συνασπισμού, στον οποίο ηγούνταν οι μοναρχίες του Κόλπου. Οι ΗΠΑ όμως υποχωρούν, ο συνασπισμός διαλύθηκε και οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» δεν διευκολύνονται καθόλου από τη φασιστική κυβέρνηση του Ισραήλ. Η Αίγυπτος πρέπει να προσαρμοστεί στο μεταβαλλόμενο πλανήτη και ως εκ τούτου αναθερμαίνει τις σχέσεις του τόσο με το Ιράν, όσο φυσικά και με την Τουρκία (όπως άλλωστε συμβαίνει και με τις αραβικές μοναρχίες, ενώ η ελληνική διπλωματία κάνει ότι κοιτάζει από την άλλη). Ταυτοχρόνως δεν πρέπει να μας διαφεύγει η υπογείως εντεινόμενη καχυποψία του Ισραήλ προς την Αίγυπτο, ιδίως μετά το πρόσφατο αιματηρό περιστατικό στα σύνορα των δύο κρατών.
Η τέταρτη αλλαγή για το Ιράν (και όχι μόνο) συνίσταται στην ένταξή του στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, η οποία ανοίγει νέες, διευρυμένες προοπτικές οικονομικής και πολιτικής επιρροής. Μετά από 15 χρόνια στην αναμονή, το Ιράν έγινε μέλος στις 4 Ιουλίου, προς πλήρη απογοήτευση των ΗΠΑ, που πασχίζουν για στραγγαλισμό της ιρανικής οικονομίας. Για να αντιληφθούμε τη σημασία αυτής της ένταξης, αρκεί να επισημάνουμε ότι οι χώρες του Οργανισμού της Σαγκάης αντιπροσωπεύουν το 17,5% του παγκοσμίου εμπορίου, με αξία 6,06 τρις. δολαρίων το 2020. Η συμμετοχή Ε.Ε., για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, σύμφωνα με ελαφρώς παλαιότερα στοιχεία κυμαίνεται περίπου στο 16% του παγκοσμίου εμπορίου. Ο Οργανισμός της Σαγκάης, έχοντας συνασπίσει περίπου το 60% του πληθυσμού της Ευρασίας διαθέτει και σκέλος αμυντικής συνεργασίας, συνθήκη η οποία άλλωστε «κουμπώνει» ούτως ή άλλως με τη σινο-ρωσο-ιρανική συνεργασία.
Με άλλα λόγια, μετά από δεκαετίες κυρώσεων, υβριδικών επιχειρήσεων, προσπαθειών να προωθηθεί αλλαγή καθεστώτος και κάθε άλλου είδους πιέσεων, το Ιράν βρίσκεται στο επίκεντρο της Δυτικής Ασίας ως μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη με ακόμα ευρύτερη επιρροή. Οι δε αλλαγές που συνεπάγεται αυτή η άνοδος θα καταστούν αισθητές φυσικά και στην Ανατολική Μεσόγειο. Αλλαγές για τις οποίες ο ελληνισμός δεν είναι προετοιμασμένος ούτε κατά διάνοια.
