Με αμείωτη ένταση αναμένεται να συνεχιστεί και το 2023 το μπαράζ των ανατιμήσεων σε δεκάδες βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, η νέα χρονιά θα κάνει «ποδαρικό» με ανατιμήσεις σε τουλάχιστον 500 προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, αριθμός που, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο εντός Ιανουαρίου. Οι βιομηχανίες και οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν αποστείλει ήδη στα καταστήματα τροφίμων τα νέα τους τιμολόγια, που περιλαμβάνουν μεσοσταθμικές αυξήσεις σε ποσοστό 10%.
Το πότε οι ανατιμήσεις αυτές αναμένεται να περάσουν σταδιακά στα ράφια των σούπερ μάρκετ και να γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές θα εξαρτηθεί από τα αποθέματα που έχουν τα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων στις αποθήκες τους. Η ακρίβεια, σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), ήρθε για να μείνει για τουλάχιστον ακόμη δύο χρόνια.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, ο πληθωρισμός από 9,4% το 2022 σε μέσα επίπεδα, θα μειωθεί στο 5,8% το 2023 και περαιτέρω στο 3,6% το 2024 κυρίως λόγω της εκτιμώμενης αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας, δηλαδή του φυσικού αερίου, της ηλεκτρικής ενέργειας και του πετρελαίου μπρεντ. Ωστόσο, προβληματισμό προκαλεί στους καταναλωτές το γεγονός ότι ενώ η τιμή του φυσικού αερίου έχει αποκλιμακωθεί σημαντικά και κινείται στην περιοχή των 80 ευρώ η μεγαβατώρα -όταν στο τέλος Αυγούστου είχε φτάσει ακόμη και τα 345 ευρώ- και οι τιμές στα καύσιμα έχουν μειωθεί αισθητά, οι τιμές σε πολλά τρόφιμα συνεχίζουν να αυξάνονται.
Η λίστα
Αναλυτικότερα, από τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένεται να αυξηθούν σταδιακά οι τιμές στα εξής προϊόντα: Παιδικές πάνες, απορρυπαντικά, σαμπουάν, ξυραφάκια, σοκολατοειδή και μπεσαμέλ έως 30%, ζυμαρικά και σάλτσες έως 29%, λουκούμια έως 27%, τσίχλες και καραμέλες έως 22%, λιαστές ντομάτες έως 20%, μπάρες δημητριακών και κονσέρβες λαχανικών έως 19%, καθαριστικά σπιτιού έως 18% τυριά, μπισκότα και φρυγανιές έως 16%, ζωοτροφές έως 15%, ελαιόλαδο έως 14%, ρύζι 13%, κονσέρβες τόνου έως 12,5%, μαρμελάδες και ξύδι βαλσάμικο έως 11%, εμφιαλωμένο νερό έως 10%, αναψυκτικά έως 9%, γιαούρτια 7,5%, βρεφικό γάλα και φρουτόκρεμες έως 8%, φασόλια και κρουασάν έως 7%, μέλι και καφές εσπρέσο έως 6% και είδη προσωπικής υγιεινής έως 5%. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι συγκεκριμένες ανατιμήσεις δεν αφορούν το σύνολο των κατηγοριών αλλά μεμονωμένα προϊόντα βιομηχανιών τροφίμων, κάποιες από τις οποίες προμηθεύουν σχεδόν όλες τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Σύμφωνα με έρευνα της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, η ανασφάλεια και ο φόβος είναι τα βασικά συναισθήματα που δηλώνουν ότι νιώθουν 4 στους 10 (37%) καταναλωτές σε σχέση με την οικονομική κατάσταση που βιώνουν σήμερα. Το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας είναι ότι ένας στους δύο καταναλωτές περιόρισε τις αγορές βασικών καταναλωτικών αγαθών, όπως για παράδειγμα τα τρόφιμα, ενώ το 70% δηλώνει ότι έχει περιορίσει τις δαπάνες ένδυσης και υπόδησης, καθώς και εκείνες που αφορούν ψυχαγωγία και ταξίδια. Επίσης, ένας στους πέντε (22%) καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος και ένας στους τέσσερις καταναλωτές (25%) θέρμανσης δηλώνουν ότι δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν τους αντίστοιχους λογαριασμούς. Οι καταναλωτές, εκτός από τη μείωση της κατανάλωσης, προσπαθούν να αγοράσουν προϊόντα που βρίσκονται σε προσφορές, αλλά και εκείνα που περιλαμβάνονται στο «καλάθι του νοικοκυριού». Σημειώνεται ότι από τα μέσα Φεβρουαρίου αναμένεται να ξεκινήσουν οι αιτήσεις για το market pass, με την καταβολή των πρώτων επιδομάτων να πραγματοποιείται στο τέλος Φεβρουαρίου.
Ιδιώτες ελεγκτές
Με τις ανατιμήσεις να έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων πραγματοποιούν καθημερινούς ελέγχους, προκειμένου να διαπιστώσουν φαινόμενα αισχροκέρδειας. Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) έχει προχωρήσει ήδη στην επιβολή προστίμων που αφορούν στην πώληση συγκεκριμένων προϊόντων με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από αυτό που επιτρέπει η νομοθεσία.
Σύμφωνα με τα όσα έχει αποκαλύψει η Realnews, η ΔΙΜΕΑ θα ενισχυθεί εντός του 2023 και με ελεγκτές από τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των ελέγχων για τον περιορισμό των φαινομένων κερδοσκοπίας και του παράνομου εμπορίου. Οι ιδιώτες ελεγκτές, εφόσον πιστοποιηθούν για τον συγκεκριμένο τομέα της ΔΙΜΕΑ από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης, θα μπορούν να ενταχθούν στο ανθρώπινο δυναμικό της. Στους ιδιώτες ελεγκτές θα ανατεθεί έργο ορισμένου χρόνου για να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένο αριθμό ελέγχων τόσο σε θέματα ακρίβειας όσο και σε θέματα που αφορούν στο παράνομο εμπόριο, με στόχο την ενίσχυση της ικανότητας της ΔΙΜΕΑ, κατά τα Μείωση δαπανών τρία πρώτα χρόνια της ίδρυσής της, μέχρι να στελεχωθεί πλήρως και επαρκώς. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι ελεγκτές του ιδιωτικού τομέα θα συμμετέχουν στα μεικτά κλιμάκια ελέγχου όποτε θα τους ζητείται, ανάλογα με το τρέχον πρόγραμμα ελέγχων, προκειμένου να υποστηρίξουν και να βοηθήσουν τους ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ, οι οποίοι θα είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για το ελεγκτικό έργο.
