Μήνυμα για μέτρα στήριξης με το «σταγονόμετρο» απέναντι στην ενεργειακή κρίση που δοκιμάζει τις κοινωνίες σε όλη την Ε.Ε. έστειλε σήμερα το Eurogroup, υπενθυμίζοντας τον παράγοντα βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Κατά τα άλλα το κοινό ανακοινωθέν των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης ήταν γεμάτο ευχολόγια για προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις, ενώ επισημαίνεται η αναγκαιότητα κοινής στάσης στις κοινές προκλήσεις, ειδικά όσον αφορά στις τιμές ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο το Eurogroup ουσιαστικά λέει στις κυβερνήσεις να ξεχάσουν τα οριζόντια μέτρα στήριξης και να προχωρήσουν σε στοχευμένα μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Κρίνοντας απ’ το ανακοινωθέν, μόνο τυχαία δεν ήταν η δήλωση που έκανε ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι προσερχόμενος στη συνεδρίαση του Eurogroup, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο ύφεσης. «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τον κίνδυνο της οικονομικής ύφεσης» είπε. Ο Επίτροπος Οικονομίας δήλωσε στη συνέχεια ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία οδηγεί την οικονομία σε «πολύ σύνθετη κατάσταση». Όπως είπε, το πρώτο ήμισυ του έτους υπήρχε ισχυρή ανάπτυξη, όμως τους τελευταίους τρεις μήνες πέφτει η εμπιστοσύνη καταναλωτών και επιχειρήσεων, ενώ ο πληθωρισμός το Σεπτέμβριο έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ 10% στην ευρωζώνη.
Ο Π. Τζεντιλόνι επισήμανε τρία σημεία-κλειδιά για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Πρώτον, η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να είναι συμπληρωματική της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των τιμών στην ενέργεια θα πρέπει να είναι καλά σχεδιασμένα, ώστε να μη προσθέτουν κι’ άλλο στις πληθωριστικές πιέσεις. Δεύτερον, η στήριξη θα πρέπει να είναι προσωρινή και στοχευμένη σε ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τρίτον, ο συντονισμός των μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πιο σημαντικός από ποτέ. «Πρέπει να απαντήσουμε συλλογικά στις σημερινές προκλήσεις με πνεύμα ενότητας και αλληλεγγύης. Αποφύγαμε τον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς στις πιο σκοτεινές περιόδους της πανδημίας και πρέπει να κάνουμε το ίδιο και σήμερα», τόνισε.
Ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου τόνισε επίσης ότι οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν ότι πρέπει να αποφύγουν πολιτικές που θα προσθέσουν κινδύνους στις πληθωριστικές πιέσεις. «Αυτή η καθοδήγηση θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στους εθνικούς προϋπολογισμούς για το επόμενο έτος και θα επανέλθουμε σε αυτό το θέμα σύντομα, στο πλαίσιο υποβολής των σχεδίων των προϋπολογισμών», πρόσθεσε. Τόνισε, επίσης, ότι οι υπουργοί συμφώνησαν ότι είναι ανάγκη να επιταχυνθεί η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, η οποία είναι κρίσιμη για τη σταθεροποίηση των τιμών της ενέργειας και τη μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Ο απερχόμενος επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ ανέφερε ότι δυστυχώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει πάλι μια δύσκολη οικονομική κατάσταση. Οι αγορές αναμένουν συρρίκνωση της οικονομίας τα επόμενα τρίμηνα, είπε, ενώ ανάλογα με τον ενεργειακό εφοδιασμό υπάρχει η περίπτωση οικονομικής ύφεσης το 2023. Ο κ. Ρέγκλινγκ τόνισε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) που σχεδιάστηκαν πριν από δύο χρόνια είναι το κατάλληλο ισχυρό εργαλείο για να ενισχύσουν οι χώρες την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, αρκεί να γίνει σωστή εφαρμογή
Το ανακοινωθέν αναφέρει τα εξής:
«Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, η οικονομία της ζώνης του ευρώ χαρακτηρίστηκε από μεγάλες διακυμάνσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Ο ρωσικός επιθετικός πόλεμος στην Ουκρανία έφερε νέες αναταραχές στο προσκήνιο και ώθησε τον ήδη αυξανόμενο παγκόσμιο πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα πολλών δεκαετιών. Πρόσφατες προβλέψεις και δείκτες ερευνών υποδεικνύουν επιδείνωση της βραχυπρόθεσμης προοπτικής για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό με περαιτέρω διαταραχές στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο. Από την άλλη πλευρά, το πρώτο εξάμηνο του έτους, η οικονομική ανάπτυξη ήταν υψηλότερη από την αναμενόμενη και οι αγορές εργασίας φαίνεται να αποτελούν πηγή ανθεκτικότητας στο μέλλον, ενώ το RRF συνεχίζει να υποστηρίζει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη.
Σήμερα, το Eurogroup συζήτησε τα επόμενα βήματα για τη δημοσιονομική πολιτική, βασιζόμενο στην ανακοίνωση του Ιουλίου για τη δημοσιονομική καθοδήγηση για το 2023. Υπενθυμίσαμε ότι το 2023 δεν δικαιολογείται η ευρεία στήριξη της συνολικής ζήτησης μέσω δημοσιονομικών πολιτικών, αλλά αντίθετα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προστασία των ευάλωτων, διατηρώντας παράλληλα την ευελιξία προσαρμογής, αν χρειάζεται. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στη διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους καθώς και στην αύξηση των αναπτυξιακών προοπτικών με βιώσιμο τρόπο, διευκολύνοντας έτσι επίσης το έργο της νομισματικής πολιτικής να διασφαλίσει την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% της ΕΚΤ.
Είναι ευθύνη μας να μετριάζουμε τις αρνητικές επιπτώσεις αυτού του εξωτερικού σοκ στις οικονομίες μας. Ως εκ τούτου, τους τελευταίους μήνες λάβαμε μια σειρά μέτρων για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Δεδομένου του επείγοντος αυτού του ζητήματος, έχουμε λάβει μέτρα έκτακτης ανάγκης που μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα και γρήγορα, πολλά από τα οποία έχουν ευρεία βάση και στοχεύουν τις τιμές. Ωστόσο, τέτοια μέτρα θα επιβαρύνουν όλο και περισσότερο τους εθνικούς μας προϋπολογισμούς και ενδέχεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, να επιβραδύνουν την απαραίτητη προσαρμογή της ζήτησης ενέργειας.
Κοιτάζοντας το μέλλον, στοχεύουμε να διασφαλίσουμε την ποιότητα των μέτρων που λαμβάνονται για τη θωράκιση των πολιτών και των επιχειρήσεων. Δεσμευόμαστε να προστατεύσουμε όσους έχουν ανάγκη, αλλά αναγνωρίζουμε επίσης ότι οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να προστατεύσουν πλήρως τις οικονομίες τους από τις επιπτώσεις των πρωτοφανών αυξήσεων των τιμών της ενέργειας, καθώς η ζώνη του ευρώ είναι καθαρός εισαγωγέας ενέργειας. Ως εκ τούτου, στοχεύουμε να επικεντρώσουμε την υποστήριξή μας όλο και περισσότερο σε οικονομικά αποδοτικά μέτρα, ιδίως σε μέτρα εισοδήματος που είναι έκτακτα, προσωρινά και στοχεύουν σε ευάλωτα άτομα.
Δεδομένων των ισχυρών επιπτώσεων στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, θα συντονίσουμε τα μέτρα μας για τη διατήρηση των ίσων όρων ανταγωνισμού και της ακεραιότητας της ενιαίας αγοράς, μεταξύ άλλων με την αποχή από επιζήμιες φορολογικές προσαρμογές. Απαιτείται στενός συντονισμός των οικονομικών πολιτικών και υπό ευρύτερη έννοια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Ειδικότερα, θα πρέπει να επιδιώξουμε να αποφύγουμε το σοκ στις τιμές της ενέργειας να εξελιχθεί σε δεύτερο γύρο επιπτώσεων και σε πιο επίμονη επιτάχυνση της δυναμικής του πληθωρισμού που θα έβλαπτε τις οικονομίες μας. Ως εκ τούτου, επιδιώκουμε να απέχουμε από πολιτικές που θα ενίσχυαν την πληθωριστική πίεση.
Η επιτάχυνση της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας είναι το κλειδί για τη σταθεροποίηση των τιμών της ενέργειας και τη μείωση της εξάρτησής μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Υπενθυμίζουμε τη σημασία των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση και τη διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων, τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, την ανάπτυξη παραγωγής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και την εύρυθμη λειτουργία των ενεργειακών αγορών. Αυτά είναι κρίσιμα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την προστασία των οικονομιών μας από μελλοντικές αυξήσεις στις τιμές των ορυκτών καυσίμων και τη δημιουργία των θεμελίων για μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ανάπτυξη. Το Ταμείο Ανάκαμψης και το RePowerEU μπορούν να παράσχουν σημαντική υποστήριξη από αυτή την άποψη. Μπορεί να χρειαστούν στοχευμένες και προσωρινές πολιτικές που δεν στρεβλώνουν την ενιαία αγορά για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις που εκτίθενται σε υψηλές τιμές ενέργειας να μεταβούν σε μειωμένα ανοίγματα, με εκείνες που αποκομίζουν απροσδόκητα έσοδα από τις υψηλές τιμές ενέργειας να συμβάλλουν με το μερίδιο που τους αναλογεί σε αλληλεγγύη με την υπόλοιπη κοινωνία.
Συνεχίζουμε να έχουμε εμπιστοσύνη στην ανθεκτικότητα της οικονομίας μας και την ικανότητά μας να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις από την κρίση στις τιμές της ενέργειας. Τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία παραμένουν ισχυρά και οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης θα βελτιώσουν περαιτέρω τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας, καθιστώντας τις καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Τονίζουμε τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμευόμαστε να επιτύχουμε τους στόχους πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Eurogroup θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και δεσμεύεται να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να δώσουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση».
